Ai là người sáng lập và làm chủ nhiệm Phan-Yên-Báo – một trong 4 tờ báo đầu tiên bằng chữ Quốc Ngữ?

14:52 | 08/08/2021 Phụ nữ và Cuộc sống

Trong số 4 tờ báo bằng chữ Quốc Ngữ ra đời vào cuối thế kỷ 19 (Gia Định báo, Thông loại khóa trình, Nam Kỳ, Phan Yên báo), có thể nói Phan-Yên-Báo thuộc vào loại “bí ẩn” nhất.

Nói “Bí ẩn” vì có lẽ bởi tờ báo tồn tại trong thời gian quá ngắn và cho đến nay ít ai tận mắt thấy “diện mạo” của tờ báo này. Phan-Yên-Báo vừa ra đời đã dũng cảm đăng những tuyến bài phê phán chủ nghĩa thực dân, nên lập tức nhà cầm quyền thực dân Pháp lúc bấy giờ đã đình bản báo.

Theo nghiên cứu của chúng tôi, về thời gian ra đời và chấm dứt của tờ báo này không thống nhất. Tìm hiểu các bài viết, tư liệu đề cập đến sự tồn tại của Phan Yên báo có một số quan điểm như trong bảng sau[1]:

TT	Các nguồn ý kiến	Thời gian ra đời	Thời gian bị đình bản
1	Huỳnh Văn Tòng	1898	1898
2	Bằng Giang	1898	1899
3	Bùi Đức Tịnh	1898	Không rõ
4	Nguyễn Q. Thắng	1897 hoặc 1898	-
5	Đỗ Quang Hưng	Tháng 12/1899	-
6	Nguyên Thăng	-	Sau 16/2/1899
7	Minh Hiền	Tháng 12/1898	Tháng 2/1899
8	Chính Đạo	-	Ngay sau Nghị định ngày 30/12/1898
9	Trần Đình Ba[2]	Cuối 1898	Đầu 1899
10	Từ điển Bách khoa toàn thư Việt Nam	1898	-
11	Nguyễn Vy Khanh	1/12/1898	Bảy số thì bị cấm[3]

Còn về người sáng lập và làm chủ bút, dù ít ai được tận mắt thấy tờ báo, song hầu như tất cả tác giả có ý kiến nêu trên đều thống nhất rằng Diệp Văn Cương là người sáng lập và làm chủ bút Phan-Yên-Báo.

ai la nguo i sa ng la p va la m chu nhie m phan yen ba o mot trong 4 to bao dau tien bang chu quoc ngu

Ảnh chụp mục từ "Phan Yên báo" trong "Từ điển Bách khoa Việt Nam"

Vậy có đúng Diệp Văn Cương là người “sáng lập và làm chủ nhiệm” báo Phan Yên không và tờ báo này ra đời, bị đình bản khi nào, vẫn là câu hỏi cần được làm sáng tỏ.

Dưới đây chúng tôi cung cấp thêm một số tư liệu liên quan nhằm góp phần trả lời câu hỏi đó.

1. Về thời gian ra đời

Khi tìm hiểu báo Nam Kỳ[4], chúng tôi bắt gặp sau mục “Tạp vụ” trong số 65 (ra ngày 19/1/1899) của báo này một lời chúc mừng báo mới của chủ bút Nam Kỳ, với nội dung: “Có một tờ nhựt-báo quấc-ngữ, đặt hiệu là Phan-Yên-Báo, mới in ra được vài số đầu. Nhơn dịp ấy, ta xin tặng chúc cho tờ nhựt-báo mới này được bá niên phát đạt.” (xem screenshot).

Tin về sự ra đời của Phan-Yên-Báo trên báo Nam Kỳ ra ngày 19/1/1899

Lúc bấy giờ (nửa cuối thế kỷ 19) “nhựt-báo” hay “nhựt trình” có thể là tuần báo, ra mỗi tuần một số, như với báo Nam Kỳ là “Nhựt trình mỗi tuần lễ in một lần nhằm ngày thứ năm” được ghi trên măng sét của tờ báo. Hoặc cũng có nghĩa là mỗi tháng một số, như với Gia-Định báo thời kỳ đầu, qua lời của chủ bút E. Potteaux trong một thông báo ở Gia-Định báo số 3/1866 “Tôi xin mấy thầy thông ngôn Lang-sa và thông ngôn Annam mỗi tháng phải gửi một hai chuyện gì để mà đem vào Nhựt-trình Annam (tức Gia Định Báo-VXQ), chúng tôi hàng lo cho được mỗi tháng cứ ngày rằm thì phát Nhựt-trình, nhưng mà chúng tôi không đủ chuyện mà đam vào Nhựt-trình, bởi đó cho nên mới trễ ra như vậy”.

Như vậy, từ thông tin “Phan-Yên-Báo mới in được vài số” trên báo Nam Kỳ ngày 19/1/1899, ta có thể đoán số đầu tiên của Phan-Yên-Báo được in ra trước đó khoảng 2 tuần, tức tuần đầu tiên của tháng 1/1899 (nếu mỗi tuần báo này ra 1 số, như Nam Kỳ); hoặc cuối tháng 12/1898 (nếu mỗi tháng ra 1 số, như Gia-Định Báo). Tuy nhiên, khả năng thứ nhất có vẻ hợp lý hơn[5].

2. Về thời gian bị đình bản

Cũng trên báo Nam Kỳ, chúng tôi tìm thấy trong mục “Tiểu tự” (trả lời bạn đọc) của số 83 (ra ngày 1/6/1899) trả lời một bạn đọc có tên viết tắt T.X của chủ bút báo Nam Kỳ về việc người này không nhận được Phan-Yên-Báo dù đã trả tiền mua khiến người này phải liên lạc với chủ bút báo Nam Kỳ để được giúp đỡ. Nội dung trả lời như sau (xem screenshot):

Screenshot trả lời một bạn đọc về Phan-Yên báo trong “Nam Kỳ” số 83 ra 1/6/1989

Nội dung trả lời trên của chủ báo Nam Kỳ cho chúng ta biết hai thông tin về báo Phan Yên: 1. Báo này đã bị cấm và không còn phát hành trước ngày 1/6/1899; 2. Cho đến lúc này (tức 1/6/1899) chủ nhân của báo Phan Yên đã “qua đời”.

Nếu đúng là “Phan-Yên-Báo chỉ xuất bản được 7, 8 số thì bị cấm” như nhiều người viết, thì thời gian bị đình bản là cuối tháng 2/1899 (nếu báo ra mỗi tuần 1 số), và tháng 5/1899 (nếu báo ra mỗi tháng 1 số). Khả năng thứ nhất cao hơn và có vẻ phù hợp với “trí nhớ” của Diệp Văn Kỳ, vì ông tổng thống Pháp Felix Faure tạ thế ngày 16/2/1899, như ông viết trong cuốn sách “Chế độ báo giới Việt Nam sáu mươi sáu năm sau”[6].

3. Người sáng lập và chủ nhiệm Phan-Yên-Báo không thể là Diệp Văn Cương

Trở lại với trả lời bạn đọc của báo Nam Kỳ như trong screenshot ở trên, chủ bút báo Nam Kỳ có viết “chủ nhân nhựt trình ấy (tức Phan-Yên-Báo) đã qua đời rồi.” Trong khi đó ông Diệp Văn Cương còn sống sang cuối thập kỷ thứ 2 của thế kỷ 20, đến đầu năm 1918. Diệp Văn Cương là người cùng thời và “chỗ quen biết” với Alfred Schreiner (1852-1911), chủ bút báo Nam Kỳ, vì là người từng cộng tác với báo này và có bài viết trong số đầu tiên, ra ngày 21/1/1897 của Nam Kỳ. Như vậy, thông tin về việc chủ nhân Phan-Yên-Báo đã qua đời của A. Schreiner có thể tin cậy được và người đó không phải là Diệp Văn Cương. Từ đây có thể nghĩ rằng Diệp Văn Cương không phải là “người sáng lập và chủ nhiệm của báo Phan-Yên” như nhiều người viết lâu nay.

Nhân đây, chúng tôi thấy cần minh xác về năm mất của Diệp Văn Cương. Thông tin được phổ biến lâu nay là Diệp Văn Cương mất năm 1929[7]. Nhưng trong biên bản cuộc họp Hội đồng Thuộc địa (HĐTĐ) năm 1918 có một bài phát biểu của M. Rimaud, chủ tịch Hội đồng, mở đầu cuộc họp ngày 29/5/1918 về việc Diệp Văn Cương tạ thế. Rimaud nói “Thưa các ngài, Kể từ phiên họp thường lệ gần đây nhất của chúng ta, Hội đồng chúng ta đã phải hứng chịu một cái tang thương xót. Chúng ta đã mất đi vị đồng nghiệp của mình, ông Diệp-văn-Cương, bị lâm trọng bệnh và chúng tôi biết tin ông qua đời vì lâm trọng bệnh. Khi đó tôi vắng mặt ở Sài Gòn và ông Ardin đã tận tình ý đến Bến Tre để dự tang lễ người đồng nghiệp quá cố của chúng ta và chuyển lời chia buồn của Hội đồng chúng ta đến gia quyến người đã khuất.”[8]

Biên bản cuộc họp Hội đồng Thuộc địa ngày 5/10/1917 vẫn còn ghi ông Diệp Văn Cương tham dự và các phát biểu của ông. Nhưng từ biên bản cuộc họp ngày 29/5/1918 trở đi, trong danh sách những người dự họp Hội đồng không có tên Diệp Văn Cương nữa. Như vậy, đúng là Diệp Văn Cương đã mất vào tháng 5/1918, chứ không phải năm 1929. Học giả Vương Hồng Sển cũng đã nhớ nhầm về năm Diệp Văn Cương mất, khi viết trong sách “Sài Gòn năm xưa” rằng: “Khoảng năm 1919, dạy sử học, ông (tức Diệp Văn Cương-VXQ) lấy Sử Diễn Ca Lê Ngọc Cát ra bình chú, dạy Việt Văn ông đã biết đem những đoạn xuất sắc trong Kiều, Lục Vân Tiên, và Chinh Phụ Ngâm ra giải thích cũng là mới lạ.”[9]

Cách đây 85 năm, Phan Khôi từng viết về Diệp Văn Cương trên báo “Sông Hương”, số 20 ra ngày 12 Décembre 1936: “Ông Kỳ là con trai cụ Diệp Văn Cương, một người Nam Kỳ từng có công trạng với nhà nước Bảo hộ.” Nhận xét này có cơ sở vì con đường quan lộ của Diệp Văn Cương rất hanh thông: tháng 9/1893 ông mới được bổ là "thơ ký thí sai" tại Bến Tre; tháng 10/1897 đã là "thông sự hạng nhì chức tây" và được cử làm thuộc viên trong "Hội đồng khảo hạch các thơ ký annam xin thi phần thưởng về sự biết tiếng phương đông" (xếp trước Paulus Của) trong Nghị định của Thống đốc Nam Kỳ ngày 14/9/1898 (trước khi Phan Yên báo phát hành chưa đầy nửa năm). Đến năm 1904, Diệp Văn Cương trở thành thành viên của HĐTĐ hay Hội đồng Quản hạt Nam Kỳ và giữ chức vụ này cho đến lúc qua đời, trong 14 năm liền.

Screenshot từ Gia Định Báo, số ra ngày 27/9/1898

Vào năm 1899 (chính xác là ngày 1/7/1899, tức khoảng 5 tháng sau khi Phan-Yên báo bị cấm), ông Diệp Văn Cương cũng được thống đốc Nam Kỳ cử làm thuộc viên trong hai "Hội giám-khảo" khác để "Khảo hạch các học trò và các thơ ký annam về sự thông thạo các tiếng phương Đông để lãnh thưởng" như được đăng trong báo Nam Kỳ năm 1899, số 89 (xem screenshot dưới đây). Như vậy, nếu là người mang bút danh "Cuồng Sĩ" và làm chủ Phan-Yên báo với những bài viết chống chính quyền bảo hộ như nhiều người nói, chắc chắn ông Diệp Văn Cương không thể có tên trong hai Hội đồng này.

Screenshot hai Nghị định cùng đăng trên báo Nam Kỳ số 89 (13/7/1899)

Trong một bài viết về lớp tinh hoa người Việt thời Nam Kỳ thuộc Pháp, R. B. Smith có một nhận xét đáng chú ý: “giới tinh hoa Việt Nam ở Nam Kỳ thuộc Pháp rất lệ thuộc vào người Pháp) có lẽ tất yếu là như vậy.”[10] Diệp Văn Cương là một trong sáu thành viên người Việt trong Hội đồng Thuộc địa (từ 1904-1918), một trong số ít những người được hưởng sự giáo dục của Pháp và trở thành “cộng sự” (nguyên văn tiếng Pháp là “collaborateur”) khả tín của chính quyền Thuộc địa Pháp ở Nam Kỳ.

Nhận xét về vị thế và quan điểm của các thành viên người bản xứ trong Hội đồng thuộc địa, trong cuốn sách “The French Presence in Cochinchina and Cambodia, Rule and Response (1859-1905)”[11], tác giả Milton E. Osborne có viết: “Bất chấp sự khó chịu mà họ để lộ trong Hội đồng Thuộc địa, các thành viên người Việt vẫn thường nói về tiếng Pháp và vai trò của Pháp ở Nam Kỳ với cùng một giọng điệu.” (tr. 53)

Câu hỏi có thể đặt ra là liệu một “Ông Hội đồng” của HĐTĐ lúc bấy giờ có thể làm chủ một tờ báo với chủ trương chống đối chính quyền Pháp khiến tờ báo bị cấm không? Mặt khác, sau khi tờ báo có “những bài có tư tưởng chống đối chính quyền” bị cấm, người sáng lập, chủ bút và “tác giả” bài chống đối có thể giữ được vị trí thành viên trong Hội đồng Thuộc địa nữa không?

Trong cuốn sách vừa dẫn ở trên, Osborne đã dẫn lại từ biên bản cuộc họp ngày 14/10/1902 của HĐTĐ một phát biểu đáng chú ý của ông Diệp Văn Cương: “Khi Giám mục Công giáo Mossand cho rằng việc chú trọng giảng dạy bằng tiếng Pháp, theo yêu cầu của chính quyền thuộc địa, đã tạo ra những người Việt Nam ít trung thành nhất với Pháp, một thành viên Việt Nam của Hội đồng, Diệp-Văn-Cương đã phản đối: “Những từ ấy xuất phát từ người đứng đầu Giáo hội Công giáo ở Nam Kỳ... và tạo thành một lời buộc tội rất nghiêm trọng đối với tất cả những người An Nam đã được thừa hưởng lợi ích của nền văn minh Pháp, như tôi.” (Osborne, sđd., tr.53)

Ở một chỗ khác, khi dẫn ý kiến không đồng tình với ông Trần Bá Thọ (một trong những thành viên người Việt khác của HĐTĐ) cho rằng cần dạy đạo lý Nho giáo cho học sinh người Việt Nam bằng chữ Nho, Osborne viết: “Không phải mọi người thuộc thế hệ ông Thọ đều chia sẻ quan điểm của ông ấy. Ông Hội đồng Diệp Văn Cương, phát biểu tại Hội đồng Thuộc địa năm 1906 rằng, ông không thấy có lý do gì khiến không thể giảng dạy các châm ngôn của triết lý Khổng học bằng tiếng Pháp,“công cụ của nền văn minh.” (Osborne, sđd., tr.166).

Từ hai lời phát biểu tại hai cuộc họp được dẫn trên, có thể thấy ông Diệp Văn Cương là một trong những cộng sự ủng hộ chủ trương dùng tiếng Pháp làm ngôn ngữ giảng dạy trong trường học ở Nam Kỳ thời kỳ đầu. Đó là chủ trương nhằm thực hiện chính sách đồng hóa (assimilation) theo quan điểm của các nhà cai trị quân sự thời kỳ đầu, được Étienne Aymonier, giám đốc Trường Thuộc địa Paris, ủng hộ với tuyên bố “Mục đích của nước Pháp, là cải tạo chủng tộc Việt Nam và mở rộng đầu óc của họ để thừa kế các ưu thế của nền văn minh Âu Châu. Để đạt được mục đích này, phương thức an toàn nhất là dạy tiếng Pháp và phổ biến sự sử dụng ngôn ngữ đó ở bất kỳ nơi đâu có thể làm được.” (Osborne, sđd., tr.164). Điều này khiến chúng tôi thấy khó tin ông Diệp Văn Cương là người “viết bài chống chủ nghĩa thực dân”.

Về Diệp Văn Cương, một tác giả khác là Huệ-Tâm Hồ Tài có viết: “Cuộc tranh luận (về quyền nhập quốc tịch Pháp và bầu cử cho người dân Nam Kỳ-VXQ) được Diệp Văn Cương, một trong sáu thành viên bản xứ của Hội đồng Thuộc địa khởi xướng vào tháng 9 năm 1917. Trong một bài phát biểu dài đáng chú ý vì tinh thần đồng hóa của nó, Diệp đã vạch ra một chương trình cải cách toàn diện cho Nam Kỳ: các làng xã nên được tổ chức thành các địa phương đúng theo kiểu Pháp với các hội đồng dân cử; những gì còn lại của chế độ quan lại cũ cần bãi bỏ để có một bộ máy hành chính hiện đại hơn; số lượng viên chức phụ tá người Việt cần bãi bỏ và số còn lại nên được tăng lương đáng kể. Một juge de paix (tòa án hòa bình) nên được bổ nhiệm ở mọi tổng, quyền lực tư pháp và hành chính nên được tách biệt; Luật nhập tịch năm 1913 nên được thay thế bằng một đạo luật tự do hơn. Cuối cùng, Hội đồng Thuộc địa nên bao gồm nhiều người bản xứ hơn trong số thành viên, và số người được bầu cử nên được tăng thêm.”[12]

Trong số các thành viên người Việt của HĐTĐ, không ai giữ được vị trí lâu dài như Diệp Văn Cương, với 14 năm. Thâm niên này đã nói lên sự “tín nhiệm” của Hội đồng về tinh thần hợp tác và phục vụ “mẫu quốc” của Diệp Văn Cương. Thật vậy, trong phát biểu của chủ tịch Hội đồng Thuộc địa tại cuộc họp năm 1918 mà phần mở đầu chúng tôi dẫn ra ở trên, Rimaud nói tiếp “Ông Ardin đã đọc trước mộ của ông Cương một bài điếu văn, trong đó ông bày tỏ sự tiếc thương đối với người đồng nghiệp bất hạnh và lòng kính trọng cao quý mà tất cả chúng ta dành cho ông. Trong vòng 14 năm, ông Diệp-văn-Cương, là thành viên của Hội đồng Thuộc địa, nơi mà tầm hiểu biết và kinh nghiệm tuyệt vời cũng như nhân cách cao quý của ông, đã để lại cho ông một vị trí đặc biệt trong lòng mỗi người chúng ta. Hội đồng Thuộc địa chịu đựng một mất mát nặng nề; và bằng cách nói đến những kỷ niệm đẹp đẽ để tưởng nhớ người đồng nghiệp của chúng ta, tôi xin gửi đến bà quả phụ và gia đình của ông ấy những lời chia buồn sâu sắc của chúng ta.”

Đóng góp của ông Diệp Văn Cương với HĐTĐ còn được ghi nhận trong biên bản một cuộc họp khác của Hội đồng này vào tháng 11/1918 (tức 5 tháng sau khi Diệp Văn Cương mất), qua một ý kiến đề nghị lấy tên Diệp Văn Cương để đặt cho một con đường hoặc một địa điểm ở Bến Tre, quê hương ông ấy, để tưởng nhớ ông, như trong screenshot dưới đây.

Screenshot từ biên bản cuộc họp HĐTĐ tháng 11/1918

3.4. Cuốn sách “Chế-độ báo-giới Nam-Kỳ năm mươi sáu năm sau” của Diệp Văn Kỳ (1895-1945) được xuất bản năm 1938, lúc ông 43 tuổi. Báo Phan-Yên ra đời và đóng cửa năm 1899, khi ông 4 tuổi. Cha ông là Diệp Văn Cương qua đời năm 1918, lúc Diệp Văn Kỳ 23 tuổi. Tuy Diệp Văn Kỳ không nói ông đọc số Phan-Yên-Báo có đăng tin về việc Tổng thống Pháp mất khi nào, song nếu đó là tờ báo do Diệp Văn Cương sáng lập và làm chủ nhiệm, khó có thể tin Diệp Văn Kỳ không biết, không nhớ và không nhắc đến trong cuốn sách của ông!

Trong cuốn sách đó, Diệp Văn Kỳ đặt câu hỏi: “Phan-Yên-Báo xuất bản năm nào và có xin phép trước không?” Đáng chú ý là ông nói “Tôi đã hết sức sưu tầm, vẫn chưa kiếm ra tông tích chỉ đích xác” (Diệp Văn Kỳ, sđd., tr.23). Đây cũng là một lý do khiến chúng ta nghi ngờ ý kiến cho rằng cha ông, Diệp Văn Cương, là người sáng lập và làm chủ bút báo Phan Yên. Có lẽ vì nghi ngờ như thế nên trong bài viết (xem chú thích 1), tác giả Trần Đình Ba không nhắc đến Diệp Văn Cương và không nói ai là chủ bút báo Phan Yên.

Với những tư liệu dẫn ra trên đây, có thể thấy thời gian ra đời và bị cấm của Phan-Yên-báo đã dần dần được sáng tỏ. Nhưng câu hỏi ai là người sáng lập và chủ bút của tờ báo này vẫn còn để ngỏ. Tuy nhiên, điều chắc chắn rằng người đó không phải là ông Diệp Văn Cương như được nói đến lâu nay mà là một ai đó khác, và có thể là “mấy người bổn-sở ẩn danh mà đặt nó ra” như chủ nhân và chủ bút báo Nam Kỳ đã viết từ năm 1899?

Hy vọng sẽ có những nhà nghiên cứu khác cung cấp thêm thông tin về vấn đề này!

Võ Xuân Quế

(Từ Helsinki)

[1] https://vi.wikipedia.org/wiki/Phan_Y%C3%AAn_b%C3%A1o

[2] https://plo.vn/van-hoa/nha-bao-diep-van-ky-va-to-phan-yen-bao-cuoi-the-ky-xix-953851.html

[3] http://www.hobieuchanh.com/pages/baiviet/NguyenVyKhanh/baochiVN_nvk.html

[4] https://nghiencuulichsu.com/2021/04/22/nam-ky-to-bao-quoc-ngu%CC%83-cuoi-the-ky%CC%89-19-con-it-duo%CC%A3c-biet-den/

[5] Theo Huỳnh Văn Tòng, Phan-Yên-Báo là “Báo tuần chỉ ra vài số thì chết (khoảng đầu 1899)”, dẫn từ “Huỳnh Văn Tòng, Lịch sử Báo chí Việt Nam (từ khởi thủy đến năm 1945)”, Khoa Báo chí Đại học mở bán công TP HCM. 1995, tr. 31

[6] Diệp Văn Kỳ, Chế-độ báo-giới Nam-Kỳ năm mươi sáu năm nay, Saigon 1938

[7] https://vi.wikipedia.org/wiki/Di%E1%BB%87p_V%C4%83n_C%C6%B0%C6%A1ng

[8] Procès-verbaux du Conseil colonial: session extraordinaire de 1918, séance du mercredi 29 Mai 1918

[9] Vương Hồng Sển, Sài Gòn năm xưa (https://vnthuquan.net/truyen/truyen.aspx?tid=2qtqv3m3237nmnqnqn0n31n343tq83a3q3m3237nvn)

[10] R. B. Smith, The Vietnamese Elite of French Cochinchina, 1943, Modern Asian Studies 6 4 (I972), pp. 459-482

[11] Milton E. Osborne, The French Presence in Cochinchina and Cambodia, Rule and Response (1859-1905), Cornell University Press, Ithaca 1969

[12] Huệ-Tâm Hồ Tài, The Politics of Compromise: The ConstitutionalistP arty and the Electoral Reforms of 1922 in French Cochinchina, Modern Asian Studies, Vol. 18, No. 3 (1984), pp. 371-391.

Bắt nữ Giám đốc công ty bất động sản lừa đảo chiếm đoạt gần 3,2 tỷ đồng

17:56 | 29/06/2022 Phụ nữ và Cuộc sống

Là Giám đốc chi nhánh một Công ty bất động sản (BĐS) đã dừng hoạt động nhưng Lê Thị Thảo Nguyên đưa ra thông tin gian dối, nhiều lần chiếm đoạt của bị hại, tổng gần 3,2 tỷ đồng tiền mua đất ở dự án.

Hà Nội: Tỷ lệ sinh con thứ 3, thứ 4 giảm đều qua các năm

22:12 | 28/06/2022 Tầm nhìn Phụ nữ Việt

Trong giai đoạn dịch Covid-19 vừa qua, số trẻ sinh ra là con thứ 3, thứ 4 tại Hà Nội giảm chứ không tăng. Hiện nay, Hà Nội tiếp tục thực hiện kế hoạch giảm tỉ lệ sinh con thứ 3 để duy trì sức sinh thay thế.

Bình Dương: Triển lãm gian hàng “Ngày hội Phụ nữ khởi nghiệp” năm 2022

17:01 | 28/06/2022 Phụ nữ và Cuộc sống

Trong khuôn khổ chuỗi hoạt động hưởng ứng Ngày Gia đình Việt Nam 2022, ngày 25/6, Hội LHPN tỉnh Bình Dương tổ chức chương trình triển lãm gian hàng “Ngày hội Phụ nữ khởi nghiệp” năm 2022.

Nhiều trẻ em gái bị ép phải khỏa thân "chat sex" hàng ngày trên mạng, cha mẹ có biết không?

17:00 | 28/06/2022 Phụ nữ và Cuộc sống

Từ các vụ việc bé gái bị các đối tượng xấu bắt phải khỏa thân "chat sex" hàng ngày, để nhận về các khoản tiền phí bằng thẻ cào điện thoại là 50.000 đồng và 100.000 đồng... Phòng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Công an tỉnh Bình Phước cảnh báo về 'bẫy' trẻ em gái trên mạng. Cha mẹ hãy thường xuyên quan tâm đến con cái, để kịp thời phát hiện các trường hợp con bị xâm hại...

Vụ bé gái 8 tuổi bị "dì ghẻ" bạo hành đến tử vong: Xét xử kín có đúng quy định?

16:58 | 28/06/2022 Phụ nữ và Cuộc sống

Ngày 21/7 tới, Tòa án nhân dân Thành phố (TP) Hồ Chí Minh sẽ xử kín vụ bé gái 8 tuổi (N.T.V.A) bị cha ruột và "dì ghẻ" đánh đến tử vong. Điều này cũng khiến dư luận không khỏi thắc mắc. Việc xử kín vụ án này có đúng quy định?

Tuyên dương gia đình trẻ Việt Nam tiêu biểu năm 2022 và các hoạt động đồng hành

17:39 | 27/06/2022 Phụ nữ và Cuộc sống

Ngày 27/6, tại Hà Nội, Trung ương Hội LHTN Việt Nam tổ chức họp báo giới thiệu lễ tuyên dương "Gia đình trẻ Việt Nam tiêu biểu" năm 2022 và các hoạt động đồng hành.

"Lan tỏa yêu thương, dựng xây hạnh phúc" cùng hướng về gia đình

17:36 | 27/06/2022 Tầm nhìn Phụ nữ Việt

Kỷ niệm 21 năm Ngày Gia đình Việt Nam và Tháng Hành động quốc gia phòng chống bạo lực gia đình năm 2022, ngày 27/6, Hội LHPN thành phố Hải Phòng tổ chức chương trình "Lan tỏa yêu thương - Dựng xây hạnh phúc" cùng hướng về gia đình, xã hội quan tâm đến trẻ nhỏ, thấu hiểu giá trị của mỗi mái ấm.

Người tình của mẹ phóng hỏa tước đi mạng sống 2 con gái

07:23 | 27/06/2022 Tầm nhìn Phụ nữ Việt

Lê Công Hậu (58 tuổi, quê Bến Tre) đã có vợ con ở quê nhưng nhiều năm nay có mối quan hệ tình cảm “ngoài luồng” với bà Kiều Thị Tuyết L (49 tuổi). Mâu thuẫn với bà L, Hậu gây ra vụ hỏa hoạn khiến 2 con gái của người tình tử vong.

Kon Tum: Bắt giữ một phụ nữ trẻ tàng trữ chất ma túy

17:03 | 26/06/2022 Tầm nhìn Phụ nữ Việt

Ngày 25/6 Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Kon Tum cho biết: Đơn vị đã bắt một đối tượng nữ trẻ tàng trữ chất ma túy tổng hợp tại khu vực Biên giới.

Từ vụ nữ sinh 17 tuổi bị 4 bạn cùng lớp hiếp dâm sau tiệc liên hoan: Cần sự quan tâm, định hướng của phụ huynh, thầy cô

19:25 | 25/06/2022 Phụ nữ và Cuộc sống

Sau buổi liên hoan, thấy bạn gái L.N.A đã say xỉn, 4 nam sinh cùng lớp đã đưa về nhà trọ để hiếp dâm. 4 đối tượng này đều sinh năm 2005, bị tạm giữ để điều tra về tội hiếp dâm.

Thanh Hóa: Khai trừ Đảng, cách chức Chủ tịch UBND và Chủ tịch Hội LHPN xã Thành Mỹ vì có quan hệ bất chính

19:20 | 25/06/2022 Phụ nữ và Cuộc sống

Do có quan hệ bất chính ngay tại công sở, Chủ tịch UBND xã và Chủ tịch Hội Phụ nữ xã Thành Mỹ, huyện Thạch Thành (Thanh Hóa) vừa bị cách chức.

Tổng thống Joe Biden: Việc cấm phụ nữ phá thai của Tòa án tối cao là cực đoan và nguy hiểm

12:31 | 25/06/2022 Phụ nữ và Cuộc sống

Tòa án tối cao Mỹ đã lật ngược phán quyết mang tính bước ngoặt năm 1973 của vụ Roe kiện Wade, khiến Tổng thống Joe Biden cho rằng đây là quyết định cực đoan và nguy hiểm.

Đông Phi: Trẻ em thiệt mạng vì đói, phụ nữ phải bán thân để nuôi miệng ăn

15:46 | 24/06/2022 Phụ nữ và Cuộc sống

Theo Chương trình Lương thực thế giới của Liên Hợp Quốc (LHQ), hạn hán, xung đột và ảnh hưởng của đại dịch đã làm cho số người bị “mất an ninh lương thực nghiêm trọng” trong khu vực Đông Phi tăng 90% trong năm qua, lên đến 89 triệu.

Đắk Lắk: Chương trình “Mẹ đỡ đầu – Kết nối vòng tay yêu thương” hỗ trợ trẻ em mồ côi

20:09 | 23/06/2022 Phụ nữ và Cuộc sống

Ngày 22/6, Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh Đắk Lắk tổ chức chương trình “Mẹ đỡ đầu – Kết nối vòng tay yêu thương” nhằm hỗ trợ trẻ em mồ côi do ảnh hưởng của dịch COVID-19, thiết thực hưởng ứng Tháng hành động vì trẻ em, hướng đến Ngày gia đình Việt Nam 28/6.

Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội tổ chức gặp mặt, biểu dương 30 gia đình văn hóa tiêu biểu

16:56 | 23/06/2022 Phụ nữ và Cuộc sống

Sáng 22-6, Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội tổ chức Hội nghị gặp mặt, biểu dương các gia đình văn hóa tiêu biểu thành phố Hà Nội, nhân kỷ niệm 21 năm Ngày Gia đình Việt Nam (28/6/2001-28/6/2022).

Xem thêm

Đọc nhiều

11:50 | 27/06/2022 Nhịp đập tỉnh thành

Vĩnh Phúc: Ngột ngạt “rừng” bê tông đang “bức tử” Tam Đảo (bài 1)

10:32 | 28/06/2022 Nhịp đập tỉnh thành

Quảng Nam: Hàng loạt bãi tập kết, kinh doanh cát trái phép vô tư hoạt động

11:16 | 28/06/2022 Vì một việt nam hùng cường

Vĩnh Phúc có "giúp sức" doanh nghiệp tư nhân kinh doanh trên đất công sản? (bài 3)

15:00 | 27/06/2022 Nhịp đập tỉnh thành

Điểm danh dự án bê tông hóa góp phần khiến Tam Đảo bị “bức tử” (Bài 2)

11:42 | 29/06/2022 Thời sự

Chủ tịch nước chỉ đạo xem xét phong Anh hùng Lực lượng vũ trang cho Chính ủy Bùi Văn Tùng

Ngọc Châu - mỹ nhân gốc Tây Ninh đăng quang Hoa hậu Hoàn vũ Việt Nam 2022

17:06 | 26/06/2022 Tầm nhìn Phụ nữ Việt

Tối 25/6, đêm chung kết Hoa hậu Hoàn vũ Việt Nam 2022 đã diễn ra với sự đăng quang của thí sinh Nguyễn Thị Ngọc Châu, sinh năm 1994 đến từ Tây Ninh.

Nhà khoa học Việt được vinh danh "tài năng trẻ thế giới"

15:42 | 24/06/2022 Tích tắc - Mình là ai

Tối ngày 22/06/2022 (giờ Việt Nam), Lễ trao giải thưởng Nhà Khoa học Trẻ Tài năng thế giới năm 2022 thuộc chương trình giải thưởng khoa học danh giá L’Oreal – UNESCO Vì sự phát triển phụ nữ trong khoa học đã long trọng diễn ra tại Paris. PGS. TS Hồ Thị Thanh Vân cùng với 14 nhà khoa học nữ trẻ xuất sắc đại diện cho 5 châu lục đã được vinh dự nhận Giải thưởng Nhà khoa học trẻ tài năng thế giới năm 2022.

Chuyện cô sinh viên có thành tích "bình thường" và 6 tháng chinh phục 5 học bổng du học toàn phần

06:33 | 23/06/2022 Tích tắc - Mình là ai

Trần Thị Ngân (sinh năm 1999) tốt nghiệp xuất sắc chuyên ngành Kinh tế đối ngoại của ĐH Ngoại thương năm 2022, lĩnh vực Marketing ngành Xuất nhập khẩu Nông sản, thực phẩm. Ngân xuất sắc giành được 5 học bổng toàn phần ngay cả khi chưa có bằng từ trường đại học.

Những cách giúp cải thiện mối quan hệ mẹ chồng nàng dâu

10:55 | 17/06/2022 Chuyện mẹ chồng

Mẹ chồng nàng dâu là "bộ phim dài tập” trong hầu hết đời sống gia đình người Việt. Người ta vẫn thường khuyên nhau “dĩ hòa vi quý” để bảo toàn hòa khí gia đình. Song im lặng cho qua mọi chuyện vốn chỉ là giải pháp tạm thời. Ngọn lửa ấm ức trong lòng mỗi người vẫn luôn âm ỉ và có thể bùng cháy bất cứ lúc nào.

Nàng dâu sinh viên lên mạng đăng đàn chuyện mẹ chồng không cho tiền chăm sóc thai kỳ

15:03 | 15/12/2021 Chuyện mẹ chồng

Mạng xã hội xuất hiện tâm sự của một nàng dâu sinh viên dính bầu phải cưới than vãn mỗi nhà mỗi cảnh, vì buồn mẹ chồng nên cô đăng đàn kể lể cho nhẹ lòng, nhưng cuối cùng lại nhận về rất nhiều lời chê trách...

Nàng dâu tốt thế nào là tùy cách cư xử của mẹ chồng

06:36 | 19/11/2021 Chuyện mẹ chồng

Các nàng dâu khi vừa kết hôn đều mong muốn hiếu thuận với bố mẹ chồng, gia đình êm ấm, hòa thuận. Khi mẹ chồng đã làm hết những gì cần làm và có thể làm, có con dâu nào không dùng hết tâm tư để hiếu thuận lại với bố mẹ chồng?

Ngày của Cha- Tôn vinh công lao to lớn, sự hy sinh cao cả của người cha

07:30 | 18/06/2022 Chuyện đàn ông

Ngày của Cha là một ngày ý nghĩa nhằm tôn vinh công lao to lớn, sự hy sinh cao cả của người cha dành cho con cái và gia đình. Ngày lễ này không có ngày cụ thể mà được quy ước diễn ra vào ngày Chủ Nhật thứ 3 của tháng 6 hằng năm. Trong năm 2022 này, Ngày của Cha sẽ là ngày 19 tháng 06.

Vụ người đàn ông đánh bé gái 4 tuổi ở khu vui chơi Linh Đàm: Nóng giận mất khôn!

16:16 | 10/06/2022 Chuyện đàn ông

Chiều 9/6, Công an quận Hoàng Mai (Hà Nội) đã triệu tập người đàn ông có tên Vũ Trọng Đam (34 tuổi, trú huyện Thanh Trì, TP Hà Nội) đã hành hung bé gái 4 tuổi tại khu vui chơi ở khu đô thị Linh Đàm đến trụ sở để làm rõ theo đơn tố cáo của gia đình cháu bé. Đam cho biết anh ta nóng giận, không kiềm chế được bản thân nên dùng chân, tay đánh 2-3 phát vào người bé gái 4 tuổi.

Tài tử Johnny Depp chính thức thắng kiện vợ cũ, kết thúc vụ kiện 6 năm, mất 127 tỷ đồng

14:16 | 04/06/2022 Chuyện đàn ông

Mới đây, thông tin tài tử Johnny Depp chính thức thắng kiện vợ cũ là diễn viên Amber Heard đã xuất hiện đầy trên các mặt báo. Nam diễn viên đã tốn rất nhiều công sức, thời gian và tiền bạc trong chặng đường 6 năm lấy lại danh dự của bản thân.

Cuộc hôn nhân chớp nhoáng

17:54 | 29/06/2022 Chuyện chị em chúng mình

Cuộc hôn nhân của Nhung có thể gọi là hôn nhân chớp nhoáng. Cô và chồng quen biết qua sự sắp đặt của người lớn. Khi đó, chồng cô đã 35 tuổi mà Nhung cũng đã 30. Hai người đều ở độ tuổi nếu gặp gỡ thì phải đặt chuyện kết hôn lên hàng đầu...

Nghệ An: Một nữ sinh bị đánh hội đồng phải nhập viện

16:09 | 29/06/2022 Chuyện chị em chúng mình

Ngày 28/6, mạng xã hội lan truyền đoạn clip về cảnh một nữ sinh bị đánh hội đồng. Hiện nữ học sinh bị đánh đang phải nhập viện để điều trị.

Đông lạnh trứng giúp phụ nữ hiếm muộn dễ có con hơn thụ tinh trong ống nghiệm

22:35 | 27/05/2022 Chuyện chị em chúng mình

Nghiên cứu lớn nhất của Mỹ về đề tài bảo tồn khả năng sinh sản cho thấy 70% phụ nữ đông lạnh trứng ở độ dưới 38 tuổi, và rã đông ít nhất 20 trứng vào một ngày trong tương lai, đã có con.

Bạn có đang lãng phí tiền vào thực phẩm chức năng?

16:57 | 28/06/2022 Đẹp và Thời trang

Theo các nhà khoa học Mỹ, các chất bổ sung vitamin, khoáng chất và đa sinh tố không có khả năng bảo vệ bạn khỏi ung thư, bệnh tim hoặc tử vong nói chung.

Chuyên gia cảnh báo nguy cơ tử vong sớm nhờ bài kiểm tra sức khỏe đi bộ, ngồi xuống đứng lên

15:45 | 24/06/2022 Đẹp và Thời trang

Bạn có thể kiểm tra sức khỏe bằng cách đi bộ một quãng đường ngắn, ngồi xuống - đứng lên không có trợ giúp. Nghiên cứu từ kiểm tra sức khỏe cho thấy không thể giữ thăng trên một chân trong 10 giây cảnh báo bạn có nguy cơ tử vong sớm trong vòng 10 năm tới.

Tư thế Yoga mang lại nhiều lợi ích đối với sức khỏe mẹ và trẻ

10:56 | 17/06/2022 Đẹp và Thời trang

Thực hành Yoga mang lại nhiều lợi ích đối với sức khỏe mẹ và trẻ như cải thiện chất lượng giấc ngủ, thư giãn tinh thần và gia tăng sự dẻo dai của các nhóm cơ. Dưới đây là những tư thế Yoga bổ ích mà mẹ có thể thực hiện cùng trẻ.

Ai là người sáng lập và làm chủ nhiệm Phan-Yên-Báo – một trong 4 tờ báo đầu tiên bằng chữ Quốc Ngữ?

Các tin khác

Đọc nhiều