Dã quỳ- Hoa báo đông...

Hoa dã quỳ, hay còn gọi là Cúc quỳ, Sơn quỳ, Hướng dương dại. Là loại cây sinh trưởng vào dịp cuối thu, đầu đông. Bông hoa với những cánh hoa tỏa tròn to, vàng rực và căng tràn sức sống đã đi vào không biết bao nhiêu bài thơ, câu chuyện như một minh chứng cho sự kiêu hãnh, của tình yêu bền lâu...

Một ngày đầu đông...

Chen chân trong dòng người đông đúc, tôi bước sang đường, trên vai là chiếc ba lô trễ xếch, trông có phần lãng tử. Phực! phực! tiếng dây phanh xe đạp vừa dứt, tôi nhận ra chiếc xe trên đà xuống dốc đang lao về phía mình.

Bất giác, tôi kịp xoay người thì không ngờ tay lái chiếc xe lại vướng vào quai chiếc ba lô của tôi khiến cả người lẫn xe ngã chổng chơ xuống lòng đường, sách vở bay loạn xạ. Cú ngã bất thần, trông vẻ mặt cô bé rất đau, em cố gượng dậy nhưng đành bất lực.

Em chưa thể đứng lên vì bị chiếc xe chèn lên chân. Vài người đi đường đến nâng em dậy, tôi gom hộ em mấy quyển sách và tập vở văng tung tóe rồi dựng lại chiếc xe. Nhìn trang bìa cuốn sách giáo khoa, tôi biết em là học sinh lớp 11 vừa tan học. Ngồi định thần một lúc, em nhẹ nhàng đứng lên và bẽn lẽn nhìn tôi, miệng lí nhí lời cảm ơn. Cố tình làm quen, tôi dắt hộ em chiếc xe đạp. Đi bên cạnh tôi, cô bé có vẻ rụt rè ái ngại. Có lẽ em sợ người quen nhận biết mình đang sánh bước cùng một chàng thanh niên xa lạ? Thấy em dùng dằng không chịu bước theo, tôi lên tiếng:

- Nhà em ở đâu, gần hay xa, để tôi đưa em về nhé?

- Nhà em gần đây, trên đường Hoàng Diệu- cô bé trả lời

Trò chuyện một lúc, tôi biết gia đình Quỳnh từ dưới quê lên Pleiku sinh sống và hiện ở nhờ nhà một người bà con để vừa đi học vừa phụ việc bán hàng.

Quán tạp hóa nhỏ là nhà người bà con của Quỳnh. Em nhẹ nhàng đón lại chiếc xe đạp từ tay tôi và chào tôi bằng nụ cười bẽn lẽn trong veo mà tôi chưa một lần bắt gặp...

Dã quỳ- Hoa báo đông...

Hôm sau, vào lúc việc cơ quan đã xong, tôi chủ động tìm đến cái quán tạp hóa này. Chẳng hiểu sao tôi đã đi qua lại mấy vòng nhưng chả dám bước vào cái quán ấy. Sự kiên nhẫn của tôi đã được đền đáp. Đó là lúc Quỳnh thay dì trông quán, trên tay cầm cuốn vở như để học bài...

Sau chuyến công tác hôm ấy, tôi có thêm một người bạn mới. Do vậy, mỗi khi cơ quan có việc cần liên hệ ở Pleiku, tôi là người trong phòng luôn tiên phong nhận nhiệm vụ...

Ra khỏi cổng nhà thờ Thăng Thiên là xuống phố, trời mưa nhẹ lất phất, tôi gặp em cùng gia đình đi lễ. Hôm ấy trông cả nhà ai nấy đều hân hoan rạng rỡ, tràn đầy hạnh phúc. Giáo đường bao nhiêu là người khá đông đúc, không khí nhộn nhịp, bận rộn chuẩn bị đón Noel và năm mới. Chuông nhà thờ ngân lên thánh thót, tiếng thánh ca du dương trầm bổng đâu đây. Chúa hòa vào dàn đồng ca hát lên thứ phúc âm trong trẻo như cầu mong cho thế giới, cho đất nước có những ngày thật yên ả thanh bình.

Tôi mượn chiếc xe đạp cà tàng của người quản lý nhà khách mà tôi đã quen biết để hối hả phóng đến cái quán tạp hóa kia. Sau khi xin phép gia đình, tôi đèo Quỳnh đến nhà người quen ở một vùng ven thị xã. Trước mắt tôi lại hiện ra một khoảng trời trong xanh, mênh mông bạt ngàn sắc vàng của dã quỳ.

Quỳnh quay sang tôi nói vài câu vu vơ như muốn xóa đi sự yên lặng:

- Dã quỳ mùa nào cũng đẹp anh nhỉ!

- Ừ đẹp- giọng tôi vụng về pha chút miễn cưỡng. Trông Quỳnh có vẻ nũng nịu, tôi vội chuộc lỗi:

- Đẹp, nhưng chẳng bằng em...

Quỳnh tỏ ra bối rối, gương mặt xinh xắn của em ửng đỏ. Tôi nhắc đùa câu chuyện trong Kinh thánh mà em vừa kể:

-"Vậy chứ em muốn gì? Chúa sẽ cho em những gì em muốn, nhưng trước hết là em phải biết mình muốn gì đã!"...

Khoảnh khắc ấy tôi thấy mình bỗng dưng yêu Pleiku quá đỗi- yêu bầu trời trong xanh trên kia, yêu màu vàng hoa dã quỳ bên cạnh. Bất giác, tôi quay sang Quỳnh, giọng âu yếm:

- Anh đặt tên hoa nhé?

- Tên gì? Đừng nói tên Quỳnh đấy nhé!- giọng Quỳnh nũng nịu.

- Hoa báo đông- giọng tôi hùng hồn.

Lúc ấy, tôi nhận ra vẻ tươi tắn thích thú trên gương mặt nàng.

Trên thảm cỏ, giữa đất trời mênh mông với niềm rung cảm vô tận, tôi đặt lên môi em nụ hôn đầu thay lời tỏ tình. Hình như cả hai chúng tôi đều cùng nhắm mắt rồi tưởng tượng và nguyện cầu cho tình yêu được cất cánh thăng hoa.

Tôi đã quen em một cách tình cờ nhưng hạnh phúc thì cơ hồ bát ngát! Tình yêu chúng tôi đẹp như màu hoa giản dị, nồng ấm và lớn dần theo ngày tháng.

Khi mùa đông về, loài hoa ấy làm cho cả núi rừng cao nguyên bừng sáng, những con đường như rộn rã thương yêu. Hoa rất mỏng manh, hoang dại chớm nở từ đợt đầu gió đông sau cơn mưa vừa dứt. Bầu trời như trong xanh hơn. Pleiku như tỉnh giấc lại quang đãng sau chuỗi ngày miên man chìm trong thương nhớ, trong nỗi niềm chờ đợi buồn đến nao lòng.

Chiến tranh biên giới nổ ra. Tôi trúng tuyển nghĩa vụ quân sự, phải dừng công việc ở cơ quan để cầm súng lên đường. Xong khóa huấn luyện, tôi được bổ sung vào biên chế chiến trường biên giới Tây Nam. Đoàn xe giao quân được lệnh dừng nghỉ chân ở huyện Đức Cơ lấy sức để ngày mai sang biên giới Campuchia sớm.

Đêm ấy, trời Tây nguyên mùa đông rất lạnh, tôi cuộn tròn trong chăn lắng nghe hơi thở của chính mình, của trời đất và vũ trụ. Tôi nhớ Quỳnh da diết, cố gạt đi những giọt nước mắt chực tuôn trào.Trong nỗi cô đơn, tôi nhớ người con gái Pleiku tôi yêu với vẻ đẹp hoang dã, mộc mạc và giản dị của loài hoa đã trở thành kỷ niệm không bao giờ phai. Loài hoa ấy vốn phủ một sắc vàng óng ả lên khắp các nẻo đường cao nguyên và bây giờ lại gợi lên trong tôi một nỗi nhớ mặn nồng da diết...

Tôi và Quỳnh thường trao nhau bằng những lá thư viết vội. Tôi liên tục hành quân và di chuyển theo cùng đơn vị nên việc hồi âm thường kéo dài.

Từ chiến trường khốc liệt, tôi bị những cơn sốt rét rừng hành hạ, bệnh tôi tái phát và trở nặng, mấy hôm liền nằm mê man. Tôi được đơn vị chuyển về tuyến sau, bệnh viện tiền phương Quân khu V- Quân y viện 15- Pleiku cùng một số thương bệnh binh.

Sau một tuần điều trị, trong người có phần khá hơn, tôi xin phép rời viện để đón xe ra phố. Tần ngần đứng trước cái quán tạp hóa nhỏ, tôi bước vào và hỏi đứa bé đang trông hàng. Cháu bé lễ phép :

- Thưa chú, chị Quỳnh về quê rồi ạ!

- Chị ấy về quê bao lâu rồi cháu?

- Lâu rồi chú ạ. Chị về lấy chồng…

Từ trong nhà bước ra, dì của Quỳnh nhận ra tôi với một chút ái ngại. Bà mời tôi ngồi, giọng buồn buồn:

- Cháu Quỳnh về quê từ năm trước, đã lập gia đình. Mà hình như trong tháng tới sẽ được làm mẹ.

Qua lời bà, tôi biết thêm vào ngày cưới của Quỳnh, gia đình rất bấn việc trong cảnh chạy tang. Xong cấp ba thì Quỳnh nghỉ học vì lúc ấy ba Quỳnh bệnh nặng. Gia đình đông con nên em phải về phụ giúp mẹ nuôi ba đứa em đang tuổi ăn tuổi lớn. Khi ba mất, em không nỡ để mẹ một thân một mình cam chịu vất vả. Với hoàn cảnh nghèo khó, việc học lên bậc cao hơn với Quỳnh bỗng quá xa vời. Em phải tìm một nơi để nương tựa, nhằm giúp mẹ gánh vác việc nuôi dưỡng đàn em đang tuổi nhỏ. Lấy chồng ở hoàn cảnh ấy dường như là con đường dễ chọn nhất với nhiều người con gái lúc bấy giờ.

Lòng rối bời tôi chào dì của Quỳnh mà nhận ra mình như mất thăng bằng. Tôi lao ra đường bắt vội chiếc xe ôm chạy một mạch về phía hướng núi Hàm Rồng như trốn chạy .

Chiều nay, sắc vàng dã quỳ lại hiện ra trước mắt tôi. Hiện ra cả khoảng trời mây trắng trên cao, vạt cỏ xanh gần gũi và nụ hôn ngọt ngào ngất ngây ngày ấy.

Có một hành trang âm thầm tôi mang theo là hình ảnh của Quỳnh với nỗi lòng quặn thắt. Tôi tự an ủi mình rằng có lẽ tôi và Quỳnh có duyên nhưng không có phận, không thể cùng nhau đi đến suốt cuộc đời.

Tôi về đến viện hơi muộn, trên tay vẫn cầm bó dã quỳ. Ôi loài hoa báo đông của riêng hai chúng tôi, cuối cùng cũng chỉ đẹp trong giấc mơ... Cắm vào chiếc ly thủy tinh, tôi đặt hoa trang trọng bên chiếc tủ nhỏ ngay chỗ tôi nằm. Đêm ấy tôi không sao chợp mắt được, nhìn cánh hoa dại cứ héo dần héo dần. Dường như hoa không còn đủ sức gom hết màu nắng tinh khôi để hiên ngang khoe sắc vàng rực rỡ vượt qua cái lạnh của mùa đông giá rét.

Đêm ấy, một vài bệnh nhân khó ngủ- họ đã bảo tôi như thế.

( Nhân Lễ hội hoa dã quỳ-núi lửa Chư Đăng Ya)

Việt Trần

Các tin khác

Tác phẩm "Phê bình phân tâm học - Phía của những ám ảnh nghệ thuật" bị thu hồi giải thưởng “ Tác giả Trẻ năm 2022

Tác phẩm "Phê bình phân tâm học - Phía của những ám ảnh nghệ thuật" bị thu hồi giải thưởng “ Tác giả Trẻ năm 2022

Sáng 30/3, Hội Nhà văn Việt Nam quyết định tạm thời thu hồi giải thưởng Tác giả trẻ năm 2021 đối với tác phẩm "Phê bình phân tâm học - Phía của những ám ảnh nghệ thuật" của tác giả Vũ Thị Trang vì bị tố đạo văn.
Những phim Việt dự thi giải Oscar bị khán giả và giới phê bình “ném đá”

Những phim Việt dự thi giải Oscar bị khán giả và giới phê bình “ném đá”

Khi làm một bộ phim, epkip làm phim nào cũng mong muốn bộ phim của mình có giải thưởng, nhất là phim đó đầu tư công phu về thời gian, công sức cũng như tiền bạc. Một trong nhưng giải thưởng danh giá đối với giới điện ảnh, đó là giải Oscar. Phim Việt cũng vậy, với bao tâm huyết của mình, họ cũng muốn tham dự giải Oscar, tuy nhiên, khi gửi tham dự, họ đã nhận không ít phản đối, bị "ném đá" của giới phê bình và khán giả. Lý do vì sao vậy?
Diễn viên Mai Thu Huyền: “Ai cũng có giới hạn của mình thôi....”

Diễn viên Mai Thu Huyền: “Ai cũng có giới hạn của mình thôi....”

Sau phim “Kiều” với vai trò đạo diễn gây nhiều tranh cãi, diễn viên Mai Thu Huyền trở lại màn ảnh nhỏ với một vai diễn trong bộ phim “Kẻ tàng hình”. Với người phụ nữ xinh đẹp này, cái duyên phim ảnh còn dài…
Tết đến, nhớ phiên chợ Trâu ở Hương Sơn, Hà Tĩnh

Tết đến, nhớ phiên chợ Trâu ở Hương Sơn, Hà Tĩnh

Gọi là " chợ Tru" ( chợ Trâu), nhưng thực ra chỉ có một khoảnh đất nhỏ mua bán trâu, bò, còn đa số các gian hàng, chủ yếu bà con ngồi la liệt khắp khu chợ bán đủ thứ hàng hóa, từ hoa giấy, bánh kẹo, dao kéo, tranh treo tết, lá dong, lá chuối gói bánh chưng đến thịt, cá, rau củ quả...
Cách trưng bày mâm ngũ quả ngày Tết theo phong thủy

Cách trưng bày mâm ngũ quả ngày Tết theo phong thủy

Việc chọn lựa, bày biện các loại quả sao cho chuẩn phong thủy sẽ mang lại nhiều may mắn trong năm mới.
Thiền sư Thích Nhất Hạnh  đã viên tịch vào ngày 22/1.

Thiền sư Thích Nhất Hạnh đã viên tịch vào ngày 22/1.

Thiền sư Thích Nhất Hạnh viên tịch tại Tổ đình Từ Hiếu, phường Thủy Xuân, TP Huế lúc 0h ngày 22/1, ở tuổi 96 theo cáo phó của tăng đoàn Làng Mai.
Táo Quân 2022 sẽ có sự đổi mới về dàn diễn viên

Táo Quân 2022 sẽ có sự đổi mới về dàn diễn viên

Chương trình Gặp nhau cuối năm - Táo quân 2022 vừa có 2 đêm ghi hình vào ngày 15-16/1 vừa qua. Năm nay, chương trình với nhiều điểm mới hứa hẹn tiếp tục là món ăn tinh thần hấp dẫn đối với khán giả truyền hình trong dịp Tết nguyên đán Nhâm Dần.
Hoạt hình Việt Nam bao giờ cất cánh?

Hoạt hình Việt Nam bao giờ cất cánh?

Phim hoạt hình Việt Nam đã thay đổi nội dung và hình thức thể hiện, nội dung hay hơn, phong phú da dạng hơn thì hình thức thể hiện cũng đa dạng và phòng phú hơn như hoạt hình 2D, 3D…
Ứng xử văn hoá của người làm nghệ thuật trên MXH nên theo Quy tắc

Ứng xử văn hoá của người làm nghệ thuật trên MXH nên theo Quy tắc

“Quy tắc ứng xử của người hoạt động trong lĩnh vực nghệ thuật” đã chính thức ban hành. Bộ quy tắc giúp xác định các chuẩn mực ứng xử của người nghệ sĩ để không còn những vụ lùm xùm, gây bức xúc dư luận như thời gian qua.
Ứng xử văn hoá của nghệ sĩ trên mạng xã hội (MXH) như thế nào?

Ứng xử văn hoá của nghệ sĩ trên mạng xã hội (MXH) như thế nào?

Những năm gần đây MXH đã ảnh hưởng lớn đến mọi mặt của đời sống xã hội. Với các nghệ sĩ Việt, nhiều người coi đây là “môi trường xã hội” nên đã có văn hoá ứng xử gây ra nhiều vụ lùm xùm, gây bức xúc dư luận.
Đón xu hướng ăn Tết Đủ với bảo bối Tủ đông

Đón xu hướng ăn Tết Đủ với bảo bối Tủ đông

Năm 2021 là một năm đầy biến động vì dịch bệnh, sự thiếu thốn thường trực trong cuộc sống mọi người: thiếu tiếp xúc với người thân, gia đình, thiếu hụt thu nhập, thiếu những không gian vui chơi giải trí, thiếu thực phẩm, đồ thiết yếu cho cuộc sống thường nhật… Bởi vậy năm nay nhiều gia đình sẽ đón một cái Tết rất khác, một cái Tết không được xum xuê, xa hoa, rườm rà. Sẽ chẳng gì hợp lý hơn khi chúng ta tập trung vào những giá trị thiết thực, chi tiêu tiết kiệm hơn, quây quần bên nhau trong một cái Tết Đủ.
Bị “réo tên” vụ từ thiện, Nhật Kim Anh tung sao kê

Bị “réo tên” vụ từ thiện, Nhật Kim Anh tung sao kê

Sau khi bị “réo tên” liên quan đến việc từ thiện, Nhật Kim Anh đã ra ngân hàng để sao kê, minh bạch tiền từ thiện và sau đó quay video để chia sẻ rõ ràng tới khán giả quan tâm.    
Nam Định: Bổ nhiệm Chánh Thanh tra và Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ

Nam Định: Bổ nhiệm Chánh Thanh tra và Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ

Chủ tịch UBND tỉnh Nam Định vừa ban hành các quyết định bổ nhiệm Chánh Thanh tra tỉnh và Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ.
Đi học ở vùng cao… tưởng dễ mà khó

Đi học ở vùng cao… tưởng dễ mà khó

Anh tôi hay kể chuyện vì sao ngày xưa anh ấy lại  chịu đi học: sau hòa bình lập lại, của những năm 50 - 60 thế kỷ trước quê tôi bắt đầu có các lớp học phổ thông. Người ta vận động trẻ đi học. Anh tôi thích chơi, chưa chịu đi học.    
Sân khấu "Vietcombank" và cuộc "mổ gà" của Công Vinh, Thủy Tiên

Sân khấu "Vietcombank" và cuộc "mổ gà" của Công Vinh, Thủy Tiên

Ngân hàng Vietcombank sẽ trở thành "sân khấu" trực tiếp để cộng đồng mạng đồng hành với vợ chồng Công Vinh - Thủy Tiên trong buổi livestream "Mang sao kê ra trước công chúng" vào lúc 14h00 ngày 17/09/2021 trên fanpage Thủy Tiên"?
Xem thêm
Triển lãm Nghệ thuật SEN VIỆT 2023: Vẻ đẹp thuần khiết

Triển lãm Nghệ thuật SEN VIỆT 2023: Vẻ đẹp thuần khiết

Ngày 25 tháng 3 năm 2023, Tổ chức Giáo dục, Khoa học, và Văn hóa Liên Hợp Quốc (UNESCO) phối hợp với Hội đồng Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam tổ chức triển lãm “Nghệ thuật SEN VIỆT 2023 – VẺ ĐẸP THUẦN KHIẾT” tại Chùa Quán Sứ (Hà Nội), trưng bày các tác phẩm nghệ thuật của Họa sĩ Phật tử Kim Đức, tôn vinh hình tượng Hoa Sen – biểu tượng của sự tinh khiết, quyền lực và trí tuệ.
Ballet

Ballet 'Đông Hồ: Dựng tranh dân gian Việt Nam bằng vũ điệu kinh điển

"Đông Hồ" là vở diễn mới do Nhà hát Nhạc Vũ Kịch Việt Nam dàn dựng và biểu diễn. Với thời lượng hơn 1 giờ trên sân khấu Nhà hát Lớn (Hà Nội), lần đầu tiên một tác phẩm múa bellet tái hiện lại 11 bức tranh Đông Hồ nổi tiếng như "Hứng dừa", "Đám cưới chuột", "Đánh ghen", "Vinh quy bái tổ", "Lý ngư vọng nguyệt"… Ở đó, nghệ thuật dân gian Việt Nam sẽ được sánh đôi với nghệ thuật cổ điển thế giới.
Tổ chức Động vật Châu Á tiếp nhận 2 cá thể voi nhà từ huyện Buôn Đôn và huyện Lắk

Tổ chức Động vật Châu Á tiếp nhận 2 cá thể voi nhà từ huyện Buôn Đôn và huyện Lắk

Ngày 18/3/2023, Tổ chức Động vật Châu Á tiếp nhận 2 cá thể voi nhà từ Huyện Buôn Đôn và Huyện Lắk, tên là Ta Nuon và Y Khun tham gia vào Mô hình du lịch thân thiện không cưỡi voi tại Vườn quốc gia Yok Don, tỉnh Đắk Lắk.
Hội Báo toàn quốc năm 2023 Bế mạc sau nhiều hoạt động sôi nổi

Hội Báo toàn quốc năm 2023 Bế mạc sau nhiều hoạt động sôi nổi

Chiều 19.3, tại Bảo tàng Hà Nội, Hội Báo toàn quốc năm 2023 do Hội Nhà báo Việt Nam và UBND thành phố Hà Nội đồng chủ trì, phối hợp với Ban Tuyên giáo Trung ương, Bộ TT&TT, Bộ VHTTDL tổ chức đã chính thức bế mạc sau 3 ngày diễn ra sôi nổi.
Dàn nhạc Giao hưởng đến từ Romania tham gia lễ hội âm nhạc quốc tế tại TP Đà Lạt

Dàn nhạc Giao hưởng đến từ Romania tham gia lễ hội âm nhạc quốc tế tại TP Đà Lạt

Sáng ngày 18/3/2023 tại Nhà hát lớn Hà Nội đã diễn ra buổi Lễ Công bố và ký kết các sự kiện văn hoá và âm nhạc 2023 cùng chương trình Lễ hội âm nhạc quốc tế “Hoa Sen FoundFest 2023”. Hứa hẹn đây sẽ là chuỗi sự kiện giải trí đáng mong chờ nhất trong năm 2023 này.
“Đi tìm một vì sao”: Sức hấp dẫn của chân thực

“Đi tìm một vì sao”: Sức hấp dẫn của chân thực

Tôi mải miết đọc cuốn sách “Đi tìm một vì sao” (tác giả Phạm Quang Nghị), từ trang đầu đến trang cuối. Một sức cuốn hút lạ kỳ, ít gặp ở loại sách hồi ký và tự truyện. Đây là một cuốn sách đẹp, cả nội dung và hình thức, càng đọc càng thấy thấm. Gần gũi, thấu cảm, lay động. Bao điều chiêm nghiệm thú vị và bổ ích khi gấp lại cuốn sách...
Đắk Lắk: Cần đặc biệt chú trọng nâng cao chất lượng giáo dục dân tộc

Đắk Lắk: Cần đặc biệt chú trọng nâng cao chất lượng giáo dục dân tộc

Bộ trưởng Bộ Giáo dục Đào tạo Nguyễn Kim Sơn đề nghị tỉnh Đắk Lắk trong thời gian tới đặc biệt chú trọng trọng nâng cao chất lượng giáo dục dân tộc, đặc biệt là đào tạo tiếng dân tộc thiểu số.
Đắk Lắk: Một giáo viên bị cho thôi việc do có hành vi đánh học sinh

Đắk Lắk: Một giáo viên bị cho thôi việc do có hành vi đánh học sinh

Một giáo viên trường Tiểu học, THCS và THPT Victory (TP Buôn Ma Thuột, Đắk Lắk) đã bị cho thôi việc vì đánh học sinh nhiều lần dù đã được chấn chỉnh.
Loạn tư vấn tuyển sinh trên mạng, phụ huynh và học sinh hoang mang

Loạn tư vấn tuyển sinh trên mạng, phụ huynh và học sinh hoang mang

Nhiều phụ huynh, thí sinh hoang mang khi một số TikToker đăng tải clip tư vấn hướng nghiệp cho rằng, các ngành học như: Marketing, Ngôn ngữ Anh, Quản trị kinh doanh… là “vô dụng nhất”. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, nhận định trên không có cơ sở.