Xây dựng công trình trên đất người khác?
Vừa qua, ông Lữ Văn Hoạt (thôn Lê Giang, xã Hoằng Đông, Hoằng Hóa, Thanh Hóa) liên tục có đơn gửi cấp có thẩm quyền và cơ quan báo chí phản ánh việc ông Nguyễn Khang Cường (người cùng thôn) đã thực hiện hành vi lấn chiếm, xây dựng công trình nhà ở trên một phần đất của gia đình ông.
Nội dung đơn cho biết, năm 2014, ông Lữ Văn Hoạt có bán cho ông Nguyễn Khang Cường thửa đất số 325 (d2), Tờ bản đồ số 5 bản đồ địa chính xã Hoằng Đông. Theo giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số CA343259 do UBND huyện Hoằng Hóa cấp cho vợ chồng ông Nguyễn Khang Cường - Trương Thị Đào thì thửa đất của gia đình ông Cường có kích thước 5x25, cách tim đường Tỉnh lộ 510B là 4,5m.
Tháng 5/2021, vợ chồng ông Nguyễn Khang Cường - Trương Thị Đào bắt đầu xây dựng công trình nhà ở trên đất đã nhận chuyển nhượng. Trước khi xây dựng công trình, hai gia đình đã đo đạc cụ thể, cắm mốc xác định ranh giới giữa hai hộ. Tuy nhiên, trong quá trình thi công xây dựng công trình ông Nguyễn Khang Cường đã tự ý nhổ mốc giới, đào móng lấn vào phần đất mà hộ ông Lữ Văn Hoạt đang quản lý, sử dụng khoảng 20m2.
 |
| Đơn ông Lữ Văn Hoạt gửi cơ quan báo chí |
Khi phát hiện sự việc, ông Lữ Văn Hoạt đã yêu cầu ông Nguyễn Khang Cường dừng thi công xây dựng công trình, trả lại phần đất đã lấn chiếm nhưng ông Nguyễn Khang Cường không thực hiện. Trước thái độ và hành vi thiếu thiện chí của ông Nguyễn Khang Cường, ông Lữ Văn Hoạt đã làm đơn gửi UBND xã Hoằng Đông đề nghị chính quyền kiểm tra, xử lý.
Sau khi nhận được đơn của ông Lữ Văn Hoạt, qua kiểm tra thực tế, ngày 18/5/2021, UBND xã Hoằng Đông đã có Văn bản số 23/TB-UBND yêu cầu hộ ông Nguyễn Khang Cường tạm dừng thi công xây dựng công trình. Thế nhưng, khi Văn bản số 23/TB-UBND ban hành chưa ráo mực thì ngày hôm sau (19/5/2021), UBND xã Hoằng Đông lại có Văn bản số 25/TB-UBND trả lời ông Lữ Văn Hoạt với nội dung:
"Hiện trạng gia đình ông (ông Hoạt - PV) đã xây dựng tường rào trước khi ông Cường xây dựng móng nhà. Vị trí đất ông Cường xây móng nhà không lấn chiếm đất của gia đình ông (ông Hoạt - PV)....Từ các nội dung trên UBND xã yêu cầu gia đình ông (ông Hoạt - PV) không được cản trở việc xây dựng đối với hộ ông Nguyễn Khang Cường...". Mặc dù vậy, nhưng UBND xã Hoằng Đông lại khẳng định "Chỉ giới đường trong giấy chứng nhận QSD đất của ông Nguyễn Khang Cường là không đúng hiện trạng thực tế (so với các hộ liền kề)". Cả 02 văn bản UBND xã Hoằng Đông ban hành đều do ông Nguyễn Đình Hưng, Phó Chủ tịch UBND xã ký.
Quá bức xúc, ông Lữ Văn Hoạt đã làm Đơn khởi kiện gửi TAND huyện Hoằng Hóa đề nghị giải quyết vụ việc, buộc ông Nguyễn Khang Cường phải tháo dỡ công trình xây dựng, trả lại đất lấn chiếm cho gia đình ông.
 |
| Phần đất được cho là ông Nguyễn Khang Cường lấn chiếm để xây dựng nhà ở |
Sau khi nhận được công văn từ phía Tòa án, ngày 5/7/2021, UBND xã Hoằng Đông ra Thông báo số 34/TB-UBND yêu cầu gia đình ông Nguyễn Khang Cường dừng thi công xây dựng công trình, chờ kết quả giải quyết của Tòa án. Thế nhưng, bất chấp sự chỉ đạo từ phía chính quyền, ông Nguyễn Khang Cường vẫn ngang nhiên thi công xây dựng công trình.
Cụ thể, ngày 9/7/2021, ông Cường cho thợ giằng thép trần tầng 2 và tiếp tục thi công công trình; ngày 11/7/2021 ông Cường tiếp tục đổ trần tầng 2; ngày 6/8/2021, ông Cường lại tiếp tục cho xây dựng công trình...
Trao đổi với phóng viên, ông Trương Khắc Đạt - Chủ tịch UBND xã Hoằng Đông cho biết, việc ông Lữ Văn Hoạt phản ánh, sau khi UBND xã có văn bản yêu cầu ông Cường dừng thi công công trình, nhưng hộ dân này vẫn cố tình thi công, không thực hiện theo chỉ đạo của chính quyền địa phương.
Ông Đạt lý giải: “Sau khi nhận được tin báo của người dân, UBDN xã đã cử cán bộ xuống để xử lý, đồng thời yêu cầu ông Cường dừng thi công công trình, chờ phán quyết của Tòa án. Nếu ông Cường tiếp tục thi công, chúng tôi sẽ xử lý vi phạm hành chính. Tuy nhiên, qua theo dõi, chúng tôi phát hiện ông Cường thường thi công vào ngày thứ 7, Chủ nhật. Có hôm thi công lúc rạng sáng nên chính quyền xã khó phát hiện”.
Cần phải tháo dỡ công trình
Nhận định về pháp lý vụ việc, Luật sư Nguyễn Thu Huệ - Công ty Luật Ninh Hoàng Gia cho rằng: “Trong vụ việc này, ông Lữ Văn Hoạt có quyền khởi kiện, yêu cầu tòa án buộc ông Nguyễn Khang Cường phải tháo dỡ công trình, trả lại phần đất lấn chiếm”.
Theo thông tin mà ông Lữ Văn Hoạt cung cấp thì ngày 30/6/2021 TAND huyện Hoằng Hóa đã ra Thông báo số 51/TB-TLVA thụ lý vụ án dân sự. Được biết, trong quá trình giải quyết, tòa án đã tiến hành thẩm định thửa đất mà vợ chồng ông Nguyễn Khang Cường đang quản lý, sử dụng để xác định phần diện tích đất mà gia đình ông này lấn chiếm theo nội dung phản ánh của ông Hoạt.
Theo Biên bản xem xét thẩm định tại chỗ ngày 21/7/2021 của Hội đồng thẩm định do Tòa án nhân dân huyện Hoằng Hóa thành lập thì từ vị trí đất nhà ông Cường cách tim đường tỉnh lộ 510B là 4,5m, kéo đến giáp đất nhà ông Hoạt có chiều dài 01 cạnh là 29,67m và cạnh còn lại là 29,87m.
 |
| Bất chấp sự chỉ đạo của chính quyền sở tại, ông Nguyễn Khang Cường vẫn cho người thi công và hoàn thiện công trình nhà ở 2 tầng |
So với Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số CA343259 do UBND huyện Hoằng Hóa cấp ngày 04/6/2015 cho vợ chồng ông Nguyễn Khang Cường – bà Trương Thị Đào thì gia đình ông Cường đang sử dụng diện tích đất nhiều hơn so với Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã được cấp (01 cạnh là 29,67m – 25m = 4,67m và 01 cạnh là 29,87m – 25m = 4,87m).
Như vậy, kết quả thẩm định cho thấy gia đình ông Cường có dấu hiệu lấn chiếm phần đất phía sau thuộc quyền sử dụng của gia đình ông Hoạt với chiều rộng 5m, chiều dài 1 cạnh là 4,67m và cạnh còn lại 4,87m.
Về hướng xử lý vụ việc, Luật sư Nguyễn Thu Huệ nhận định, trong trường hợp ông Cường được xác định là lấn chiếm đất của ông Hoạt thì tòa án có thể đưa ra một trong các phán quyết sau:
Thứ nhất, buộc bên lấn chiếm phải trả cho bên bị lấn chiếm giá trị quyền sử dụng đất quy đổi bằng tiền mà không yêu cầu tháo dỡ công trình trên đất. Hướng này chỉ được áp dụng trong trường hợp quá trình bên lấn chiếm xây dựng công trình mà bên bị lấn chiếm không có bất kỳ hành vi nào ngăn cản việc xây dựng, không bị cơ quan nhà nước có thẩm quyền yêu cầu dừng xây dựng.
Thứ hai, buộc bên lấn chiếm phải tháo dỡ công trình xây dựng trên đất lấn chiếm, hoàn trả lại diện tích đất lấn chiếm cho bên bị lấn chiếm. Trường hợp này được áp dụng khi bên lấn chiếm xây dựng công trình mà bên bị lấn chiếm đã yêu cầu dừng xây dựng nhưng bên lấn chiếm vẫn cố tình xây dựng hoặc cơ quan quản lý nhà nước đã có văn bản yêu cầu dừng xây dựng nhưng bên lấn chiếm vẫn cố tình xây dựng.
 |
| Văn bản số 23/TB-UBND và Văn bản số 25/TB-UBND của UBND xã Hoằng Đông |
Luật sư Nguyễn Thu Huệ cũng khuyến nghị, Tòa án nên cân nhắc việc áp dụng biện pháp xử lý. Bởi lẽ, nếu như tòa án giải quyết theo hướng buộc bên lấn chiếm trả bằng tiền cho bên bị lấn chiếm sẽ tạo ra tiền lệ xấu, gây khó khăn trong công tác quản lý nhà nước tại địa phương. Sẽ ra sao nếu người dân cố tình lấn chiếm đất, sau đó được tòa án “sửa sai” bằng hình thức trả tiền cho bên bị lấn chiếm bằng khung giá nhà nước?
Trong vụ việc này, nếu Tòa án giải quyết theo hướng buộc ông Hoạt phải nhận tiền tương ứng với diện tích đất mà ông Cường lấn chiếm mà không buộc ông Cường phải tháo dỡ công trình trên đất trả lại đất lấn chiếm là Tòa án đang buộc gia đình ông Hoạt phải gánh chịu hậu quả pháp lý do hành vi vi phạm pháp luật của ông Cường gây ra.
