THỰC TRẠNG Ô NHIỄM
 |
| Sản xuất bún của một hộ dân ở làng bún TDP Phú Lộc Đông 2 |
Làng bún ở TDP Phú Lộc Đông 2, TT Diên Khánh có từ lâu nhưng đến nay vẫn chưa được công nhận làng nghề bởi lý do còn gây ô nhiễm môi trường. Chủ tịch UBND TT Diên Khánh, ông Huỳnh Văn Phải cho biết như vậy. Trước đây, tình trạng ô nhiễm đã diễn ra, nhưng do thời điểm đó các hộ dân sản xuất còn ít, khu vực TDP Phú Lộc Đông đất đai còn thoáng rộng, mức độ ô nhiễm chưa cao, lại vì cuộc mưu sinh của cộng đồng, người dân “vì tình làng nghĩa xóm”, “chín bỏ làm mười” nên bà con xung quanh đã “đồng cam cộng khổ” để “cơm lành, canh ngọt”. Còn bây giờ đã khác, vì nhiều lý do, mức độ ô nhiễm nặng nề, nên bà con không còn chịu nổi, bất đắc dĩ phải gửi đơn kêu cứu lên các cấp thẩm quyền và ngành chức năng đề nghị có giải pháp khắc phục.
 |
| Nước bún thải chảy ra làm chết cả các loài cỏ cây ở bàu Gáo bờ sông Cái. |
Hơn 15 năm nay, nhất là những năm gần đây, người dân tại TDP Phú Lộc Đông 2 phải sống chung với ô nhiễm môi trường và nỗi lo bệnh tật. Nước đọng, hôi thối, muỗi mòng, sình lầy bất kể khi trời nắng hay mưa. Hàng ngày, bất cứ lúc nào cũng phải hít thở không khí hôi thối bốc lên xung quanh lò bún, từ lòng mương nước thải và cả một khúc bờ sông Cái. Phiền toái phát sinh là do các cơ sở làm bún đã thải trực tiếp nước chưa qua xử lý ra môi trường với hàng trăm m3/ngày. Con đường bờ kè phía Bắc sông Cái dài hàng km hoàn thành đã mấy năm nay, dân cư bây giờ đông đúc, nhà hàng, quán nhậu mọc lên san sát, ban đêm điện sáng lung linh, người xe qua lại tấp nập. Vậy mà đoạn bờ sông này đang “nồng nặc” bởi mùi hôi thối bốc lên từ nước thải của làng bún.
Anh Đ. Q. K, bức xúc: “Việc xả nước thải gây ra nhiều phiền toái và nỗi lo bệnh tật cho người dân. Hằng ngày, chúng tôi do hít thở không khí ô nhiễm nên nhiều người bị viêm mũi, viêm xoang, không khéo rồi đây cả TDP Phú Lộc Đông 2 sẽ trở thành làng ung thư”. Anh N.Tr. gay gắt: “Thối không chịu nổi, làm sao mà sống đây? Chúng tôi đã nhiều lần gửi đơn phản ảnh lên các cấp, ngành để có hướng xử lý, nhưng đến nay vẫn chưa khắc phục được”. Anh L. T. L nhắc lại câu nói của một vị lãnh đạo cao cấp của Nhà nước: “Không đổi môi trường lấy kinh tế”. Ông N. Đ. H day dứt: “Mùi hôi thối thoảng qua còn chịu được, ở đây diễn ra cả ngày, khi ăn cơm, lúc vào quán nhậu, kể cả đi ngủ cũng không thoát. Nếu không có biện pháp khắc phục khẩn cấp, triệt để thì rồi đây hàng trăm người dân từ già đến trẻ sẽ gánh chịu hậu quả nặng nề”.
 |
| Người dân rất bức xúc khi phản ánh với các nhà báo |
Bà con mô tả: Nước thải từ lò bún, theo mương, chảy vào ống nhựa, xuyên qua đường bờ kè, xả ra bàu Gáo, đổ thẳng ra sông Cái. Trên “đường đi” nước thải đọng lại thành vũng, lưu cữu từ năm này qua tháng khác, làm chết cả cỏ cây, bốc mùi hôi thối nồng nặc. Từ 9 giờ sáng đến tận đêm khuya, mùi hôi thối được gió biển từ Nha Trang lên, lùa vào bao trùm cả TDP, nhất là các hàng quán suốt một dải dọc bờ kè. Các hộ dân gay gắt: “Ô nhiễm ở làng bún Phú Lộc Đông 2 thời điểm hiện nay đặt ra tình thế với chính quyền địa phương. Một là: Nếu không khắc phục được triệt để thì có biện pháp di dời dân đi nơi khác. Hai là: Nếu để dân an cư lạc nghiệp thì phải bỏ nghề làm bún, kiếm nghề khác cho dân chuyển đổi”.
Gặp gỡ các hộ dân làm bún, bà L. T. A cho biết: “Hộ bà có hơn một chục khẩu cả vợ chồng con cháu sống duy nhất bằng nghề này làm bún, nếu bỏ thì cả nhà chết đói”. Còn ông P. H thì cứ day dứt: “Gia đình đã được UBND thị trấn hỗ trợ làm hầm rút, nhưng chỉ được vài năm, hầm rút cũng trở nên vô hiệu”. Một số hộ dân khác đặt vấn đề: “Nhà nước nên có cách giúp dân giải quyết tận gốc chứ để tự bà con lo thì rất khó khăn”.
GIẢI PHÁP CHO LÀNG BÚN?
Người dân kêu cứu lắm, báo chí phản ánh nhiều và các cấp thẩm quyền cũng đã không ít lần vào cuộc. Thế nhưng ô nhiễm vẫn diễn ra và ngày càng có xu hướng nặng nề. Chúng tôi đã có cuộc trao đổi với ông Huỳnh Văn Phải, Phó Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND TT. Diên Khánh.
 |
| Ông Huỳnh Văn Phải (bên trái) và cán bộ văn phòng làm việc với nhà báo. |
Ông Phải cho biết: “Theo báo cáo của Công ty Cổ phần Cấp thoát nước Khánh Hòa, hiện nay, chất lượng nguồn nước sông Cái có nguy cơ ô nhiễm nghiêm trọng do việc xả thải, ô nhiễm môi trường tại một số khu vực ở thượng nguồn sông Cái, trong đó có nước thải từ làng bún tại TDP Phú Lộc Đông 2. Người dân ở TDP Phú Lộc Đông 2, đã nhiều lần có đơn phản ánh, kiến nghị; dư luận báo chí những năm gần đây liên tục phản ánh làm cho chính quyền cũng hết sức bức xúc”.
Lãnh đạo TT Diên Khánh cung cấp: “Ở TDP Phú Lộc Đông 2 trước đây có 13 hộ sản xuất bún theo kiểu truyền thống, nay đã có một số hộ chuyển đổi ngành nghề hoặc di dời đi nơi khác, còn lại 6 hộ. Tuy nhiên, do nhu cầu thị trường nên lượng bún sản xuất tăng gấp bội, dẫn đến ô nhiễm môi trường diễn ra nghiêm trọng hơn. Ô nhiễm môi trường ở làng bún làm đau đầu các thế hệ cán bộ, chính quyền và nhân dân địa phương, cũng như dư luận và công luận. Những năm trước đây địa phương mới chỉ dừng lại ở việc kiểm tra, nhắc nhở; tổ chức phun thuốc khử độc, khử trùng tại các khu vực ô nhiễm. Gần đây được sự giúp đỡ của các cấp thẩm quyền và ngành chức năng TT.Diên Khánh mạnh tay hơn trong việc xử lý như: Yêu cầu những hộ làm bún xây dựng hầm chứa, lắng, lọc nước thải kiểu như hầm cầu ở khu vực đô thị hoặc hầm bioga; xử phạt hành chính. Tuy nhiên, các giải pháp đó vẫn chưa mang lại kết quả mong muốn.
Gần đây Sở Tài nguyên và Môi trường đã đề nghị UBND tỉnh yêu cầu UBND huyện Diên Khánh sớm có giải pháp hữu hiệu để giải quyết triệt tình trạng xả thải của các cơ sở sản xuất bún gây ô nhiễm môi trường. Đặc biệt, ngày 18/2/2022 Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 04/2022/QĐ-TTg có hiệu lực từ ngày 15/4/2022 về 9 tiêu chí khi xem xét xếp loại đô thị văn minh, trong đó có tiêu chí số 3 là: “Môi trường và an toàn thực phẩm”. Bún là một loại thực phẩm, trong điều kiện sản xuất ở một môi trường bị ô nhiễm thì thực phẩm đó cũng không thể an toàn. Ông Huỳnh Văn Phải rất phấn khởi: Đầu năm 2023 Ban thường vụ Huyện ủy, UBND huyện yêu cầu Đảng ủy, UBND TT Diên Khánh xây dựng phương án về việc xử lý môi trường ở làng bún Phú Lộc Đông 2, dứt điểm trong năm 2023. Kế hoạch này không chỉ mở ra cánh cửa cho TT.Diên Khánh trở thành đô thị văn minh mà làng bún Phú Lộc Đông 2 cũng sẽ được công nhận làng nghề. Kế hoạch đã xây dựng xong, chuẩn bị thông qua lãnh đạo huyện.
Chúng tôi đề nghị ông Phải “bật mí” giải pháp khắc phục triệt để môi trường ở làng bún Phú lộc Đông 2, nhưng ông xin khất. Ông nói: “Khi nào UBND huyện phê duyệt và chúng tôi triển khai thực hiện, xin mời các nhà báo đến chứng kiến và tuyên truyền giúp địa phương”. Ông Phải rất vui và rất tự tin. Chúng tôi cũng vui lây và ra về. Hy vọng lời hứa của người đứng đầu chính quyền TT.Diên Khánh sớm trở thành hiện thực để người dân ở Phú Lộc Đông 2, kể cả các hộ dân làm bún sẽ được sống và hít thở bầu không khí trong lành của quê hương./.
Hoàng Quân
