Thừa Thiên Huế là nơi có nhiều sản phẩm truyền thống địa phương. Từng là Kinh đô, Huế có nhiều sản phẩm liên quan đến văn hóa, gắn liền với cuộc sống hàng ngày của người dân, như: nón lá, vải vóc, quần áo, mỹ phẩm; các sản phẩm chăm sóc sức khỏe, như trà, thảo dược gia truyền; các sản phẩm nghề truyền thống, như đan lát, đúc đồng, điêu khắc…
Nhiều sản phẩm truyền thống ngày càng khẳng định thương hiệu, được khách hàng ưa chuộng. Tuy nhiên, không ít sản phẩm làng nghề truyền thống đang đứng trước nguy cơ ngày càng bị mai một khi người gìn giữ nghề gia truyền không đủ sống bằng nghề.
Một nghệ nhân đúc đồng ở phường Đúc chia sẻ: “Dù là nghề truyền thống nổi tiếng của Huế nhưng nghề đúc đồng hiện nay chậm phát triển, thậm chí đang đứng trước nguy cơ bị mai một. Các cơ sở sản xuất hoạt động với quy mô nhỏ lẻ, manh mún, thiếu nhân lực. Do công nghệ lạc hậu, nhiều cơ sở đúc đồng chưa chú trọng đến việc đa dạng hóa sản phẩm, sản phẩm đơn điệu, chủ yếu làm theo đặt hàng”.
Theo nghệ nhân pháp lam Đỗ Hữu Triết: vốn, thị trường và công nghệ là ba yếu tố quyết định sự phát triển của sản phẩm làng nghề truyền thống. Đây là điểm yếu của các sản phẩm truyền thống ở Thừa Thiên Huế hiện nay. Sản phẩm chưa đa dạng, công nghệ chưa thể sản xuất hàng loạt, nên nhiều sản phẩm chưa thể cạnh tranh nổi so với sản phẩm của các tỉnh, thành khác.
Thứ nữa, những người nắm giữ nghề gia truyền dù có sản phẩm tốt nhưng vẫn đang lúng túng trong việc tiêu thụ sản phẩm. Họ chưa cập nhật được phương thức mới của những sản phẩm hiện đại và gặp phải sự cạnh tranh khốc liệt từ các sản phẩm công nghiệp.
Nâng cao năng lực cạnh tranh
Nhận thấy tiềm năng từ sản phẩm truyền thống, nhiều bạn trẻ chọn khởi nghiệp từ chính gia đình, làng quê của mình. Họ khai thác, thúc đẩy đổi mới sáng tạo thực sự, biến những sản phẩm truyền thống thành sản phẩm hoàn toàn mới để phục vụ cho phân khúc khách hàng mới.
Chẳng hạn, hoa giấy nghệ thuật Maypaperflower là sản phẩm có nguồn gốc và cảm hứng từ làng hoa giấy Thanh Tiên. Bánh ép Thuận An nức tiếng trước đây chỉ bán tại chỗ thì nay chuyển sang hình thức ép khô và bán khắp cả nước. Từ cỏ bàng Phò Trạch, sản phẩm cỏ bàng xứ Huế Marie’s được thay đổi mẫu mã bắt mắt, “khoác thêm áo mới” bằng công đoạn vẽ màu acrylic, tạo điểm nhấn độc đáo cho sản phẩm…
Có thể thấy, trong bối cảnh mà rất nhiều làng nghề đang mai một thì đổi mới sáng tạo chính là “con đường” để các doanh nghiệp có thể bứt phá. Để hỗ trợ và đồng hành với các dự án/doanh nghiệp khởi nghiệp trên “con đường” ấy, Trung tâm Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo Thừa Thiên Huế (Hue Innovation Hub) đã “ấp ủ” một chương trình mới nhằm cung cấp một loạt kỹ năng về kinh doanh, công cụ số và năng lực thiết kế sáng tạo cho các doanh nghiệp sản xuất sản phẩm truyền thống.
Ông Cao Quốc Hải, Phó Giám đốc Trung tâm cho biết: “Sau khi khảo sát về hoạt động của các đơn vị và làng nghề truyền thống địa phương, trung tâm đặt ra nhiệm vụ phải giúp các sản phẩm truyền thống xây dựng năng lực, khôi phục thương hiệu, thúc đẩy phát triển sản phẩm, từ đó nâng cao năng lực cạnh tranh, tiêu thụ”.
 |
| Ông Cao Quốc Hải - Phó Giám đốc Trung tâm Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo Thừa Thiên Huế |
Năm 2023, với vai trò là đơn vị hỗ trợ, ươm tạo khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo của tỉnh Thừa Thiên Huế, Trung tâm triển khai thực hiện chương trình “Thúc đẩy phát triển sản phẩm truyền thống địa phương” nhằm giúp cho các sản phẩm truyền thống đổi mới sáng tạo với mục tiêu nâng cao năng lực cạnh tranh, thực hiện trong khuôn khổ Đề án “Hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia đến năm 2025” (Đề án 844) của Bộ Khoa học và Công nghệ.
Chương trình sẽ đồng hành cùng các đơn vị khởi nghiệp, doanh nghiệp sản xuất và kinh doanh sản phẩm truyền thống trên địa bàn tỉnh. Chương trình nhận đơn đăng ký tham gia của các doanh nghiệp, dự án trong quý I và triển khai các hoạt động cụ thể đến quý IV năm nay.
Theo ông Cao Quốc Hải, các giải pháp được đưa ra trong nhiệm vụ này không chỉ giúp nâng cao năng lực cạnh tranh về sản phẩm và thương hiệu, mà còn giúp các sản phẩm tiếp cận hiệu quả các công cụ số với mục tiêu xây dựng thị trường đầu ra lớn hơn và linh hoạt hơn. Từ đó, hỗ trợ và thúc đẩy phục hồi, phát triển bền vững cho các sản phẩm truyền thống.
“Chúng tôi kỳ vọng sẽ giúp tối thiểu 10 doanh nghiệp, dự án hoàn thiện được bộ nhận diện thương hiệu, nâng cao năng lực cạnh tranh và hiệu quả công tác quản trị, gia tăng giá trị nhờ đổi mới sáng tạo. Đồng thời, phát triển mô hình công ty theo hướng đổi mới sáng tạo và có khả năng mở rộng quy mô từ đó tạo động lực phát triển kinh tế xã hội địa phương. Trong đó, có ít nhất 08 doanh nghiệp, dự án sẽ bán hàng trên sàn thương mại điện tử, ít nhất 1 doanh nghiệp, dự án sẽ gọi được vốn đầu tư từ các quỹ đầu tư hợp tác với Trung tâm”, ông Cao Quốc Hải nói.
Hiện nay, Trung tâm Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo Thừa Thiên Huế đang tuyển chọn các doanh nghiệp, dự án tham gia chương trình. Đối tượng tham gia là các startup về lĩnh vực công nghiệp sáng tạo, sản phẩm truyền thống, nhóm doanh nghiệp nhỏ và vừa có yếu tố sáng tạo hoặc dự án đã có sản phẩm thuộc nhóm nghề truyền thống của Thừa Thiên Huế và các tỉnh miền Trung, có mong muốn tăng trưởng về quy mô sản xuất kinh doanh và gọi vốn đầu tư.
Dung Đào
