Trong đơn gửi cấp có thẩm quyền, bà Lê Thị Dân (sinh năm 1954, trú tại phố Trung Kỳ, phường Trung Sơn, thành phố Sầm Sơn, tỉnh Thanh Hoá) trình bày, vợ chồng ông bà (Lê Thị Dân, Lê Văn Tòng) có quyền sử dụng lô đất thổ cư lâu đời do cha ông để lại tại khu phố Trung Kỳ, phường Trung Sơn, thành phố Sầm Sơn, tỉnh Thanh Hoá. Lô đất của vợ chồng bà có nguồn gốc sử dụng vào mục đích đất ở trước ngày 18/12/1980 và được ghi nhận qua hồ sơ địa chính các thời kỳ.

Theo hồ sơ 299 (đo vẽ năm 1985) lô đất thổ cư của vợ chồng bà Dân, ông Tòng được thể hiện tại thửa số 702, tờ bản đồ số 01, phường trung Sơn, diện tích 1.550m², loại đất T, chủ sử dụng Lê Thị Dân (Tòng).

Theo hồ sơ địa chính 382 (lập năm 1995) lô đất thổ cư của vợ chồng bà Dân, ông Tòng được thể hiện tại thửa số 19, tờ bản đồ số 7, diện tích 1787m², loại đất ở và đất vườn, đứng tên chủ sử dụng là Lê Võ Tòng (Lê Văn Tòng).

Theo hồ sơ địa chính 2010, lô đất của vợ chồng bà Dân, ông Tòng được ghi nhận với tổng diện tích là 1038m², chia thành 2 thửa. Cụ thể là: Thửa số 58, tờ bản đồ số 18, diện tích 438,3m², loại đất ODT, đăng ký tên ông Lê Văn Tòng; Thửa đất số 59, tờ bản đồ số 18, diện tích 600,1m², loại đất ODT, đăng ký tên Lê Thị Liên (con gái bà Dân, ông Tòng).

Theo hồ sơ địa chính 2018, lô đất của vợ chồng bà Dân, ông Tòng ghi nhận tổng diện tích là 1.634,8m² và được chia thành 5 thửa, đăng ký tên bà Lê Thị Dân, ông Lê Văn Tòng.

Cụ thể: Thửa đất số 16, tờ bản đồ số 17, diện tích 200,6m², loại đất ODT; Thửa đất số 21, tờ bản đồ số 17, diện tích 200,2m², loại đất ODT; Thửa đất số 24, tờ bản đồ số 17, diện tích 200,1m², loại đất ODT; Thửa đất số 35, tờ bản đồ số 18, diện tích 385,3m², loại đất ODT; Thửa đất số 38, tờ bản đồ số 18, diện tích 648,6m², loại đất ODT.

Tất cả 5 thửa đất nêu trên đều thuộc nguyên thửa 702, tờ bản đồ số 01, hồ sơ 299 (đo vẽ năm 1985) và thửa 19, tờ bản đồ số 17 hồ sơ địa chính 382 (đo vẽ năm 1996).

Trong phần diện tích đất thổ cư của gia đình bà Dân được tách thành 5 thửa đất, diện tích đất thuộc 3 thửa đất (16, 21, 24), tờ bản đồ số 17 vợ chồng bà Dân, ông Tòng đã được UBND thành phố Sầm Sơn cấp Giấy CNQSD đất với tổng diện tích 606m².

Đáng chú ý, phần diện tích này đã được UBND thành phố Sầm Sơn thu hồi để thực hiện Dự án Quảng trường biển, trục cảnh quan lễ hội thành phố Sầm Sơn tại Quyết định số 3218 ngày 28/6/2021 (nội dung Quyết định số 3218 gia đình bà Dân hoàn toàn đồng ý, không có thắc mắc, khiếu nại gì).

Phần diện tích còn lại (thuộc thửa số 35 và thửa số 38, có tổng diện tích 1.033,9m², loại đất ODT, nằm trong cùng khuôn viên lô đất của vợ chồng bà Dân, ông Tòng), được ghi nhận tại tờ bản đồ số 18. Mặc dù gia đình bà Dân làm nhà, ở ổn định từ trước ngày 18/12/1980 đến nay, nhưng chưa được Cấp Giấy CNQSD đất.

Năm 2011, chồng bà Dân là ông Tòng chết, không để lại di chúc, toàn bộ phần diện tích đất nêu trên do bà Dân và các con của bà quản lý sử dụng.

Thực hiện Dự án Quảng trường biển, trục cảnh quan lễ hội thành phố Sầm Sơn, ngày 19/7/2021, UBND thành phố Sầm Sơn ban hành Quyết định số 4038 thu hồi 1003,9m² đất (thuộc thửa số 35, thửa số 38, tờ bản đồ số 18, hồ sơ địa chính phường Trung Sơn 2018) của gia đình bà. Nội dung quyết định 4038 xác định, toàn bộ diện tích 1003,9m² của vợ chồng bà Dân, ông Tòng là đất CLN (đất trồng cây lâu năm).

Cùng ngày, UBND thành phố Sầm Sơn ban hành Quyết định số 4041 phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng cho gia đình bà Dân. Theo đó, tổng số tiền mà gia đình bà Dân được bồi thường, hỗ trợ (gồm: đất, tài sản vật kiến trúc, cây cối, hoa màu, hỗ trợ) là 1.185.843.000 đồng.

Gia đình bà Dân cho rằng: Diện tích 385,3m² thuộc thửa đất số 35, tờ bản đồ số 18, hồ sơ địa chính phường Trung Sơn 2018 được gia đình bà sử dụng vào mục đích đất ở, trong hạn mức đất ở, do đó phải được bồi thường là đất ở nên gia đình bà đã khiếu nại đối với Quyết định thu hồi đất số 4038 và Quyết định phê duyệt phương án bồi thường số 4041, đồng thời yêu cầu UBND thành phố Sầm Sơn phải bồi thường cho bà 385,3m² đất (thuộc thửa số 35, tờ bản đồ số 18, hồ sơ địa chính phường Trung Sơn 2018) trong tổng diện tích đất 1033,9m2 là đất ở.

Ngày 23/11/2021, UBND thành phố Sầm Sơn đã ban hành Quyết định số 7299 bác khiếu nại của gia đình bà Dân. UBND thành phố Sầm Sơn cho rằng: Hạn mức đất ở của gia đình bà dân là 450m² (5 lần hạn mức công nhận đất ở), trong tổng số diện tích đất thổ cư của gia đình bà Dân 1.634,8m², gia đình bà Dân đã được bồi thường 606m² đất ở - quá hạn mức đất ở (được UBND thành phố Sầm Sơn thu hồi tại Quyết định số 3218 ngày 28/6/2021). Do đó, gia đình bà Dân khiếu nại đề nghị công nhận và bồi thường 385,3m² đất thuộc thửa đất số 35, tờ bản đồ số 18, hồ sơ địa chính phường Trung Sơn 2018 là không có cơ sở.

Không đồng ý với quyết định giải quyết khiếu nại của UBND thành phố Sầm Sơn, bà Dân làm đơn khởi kiện, yêu cầu Tòa án nhân dân tỉnh Thanh Hóa xét xử: 1) Huỷ một phần Quyết định 4038 ngày 29/7/2021 của UBND thành phố Sầm Sơn về việc thu hồi đất; 2) Huỷ một phần Quyết định 4041 ngày 29/7/2021 của UBND thành phố Sầm Sơn về việc phê duyệt dự toán phương án bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng; 3) Huỷ một phần Quyết định giải quyết khiếu nại số 7299 ngày 23/11/2021 của Chủ tịch UBND thành phố Sầm Sơn; 4) Buộc UBND thành phố Sầm Sơn phải bồi thường cho gia đình bà Dân diện tích 385,3m² đất bị thu hồi là đất ở, bố trí tái định cư khi thu hồi 385,3m² đất ở theo chính sách chung của dự án và theo quy định của pháp luật.

Ngày 23/6/2022, Toà án nhân dân tỉnh Thanh Hoá có Bản án số 22/2022/HC-ST quyết định: Chấp nhận một phần đơn khởi kiện của bà Lê Thị Dân với 4 nội dung nêu trên; Buộc UBND thành phố Sầm Sơn thực hiện lại việc thu hồi lập dự toán bồi thường, hỗ trợ đối với diện tích 385,3m² đất thuộc thửa đất số 35, tờ bản đồ số 18, hồ sơ địa chính phường Trung Sơn 2018 là đất ở và bố trí tái định cư cho gia đình bà Dân theo quy định của pháp luật.

Đáng chú ý, trong thời hạn luật định, UBND thành phố Sầm Sơn không kháng cáo, do đó, Bản án số 22/2022/HC-ST ngày 23/6/2022 của TAND tỉnh Thanh Hóa có hiệu lực pháp luật.

Thực hiện Bản án số 22/2022/HC-ST ngày 23/6/2022 của TAND tỉnh Thanh Hóa, ngày 28/9/2022, UBND thành phố Sầm Sơn có ban hành Quyết định số 5123 và Quyết định số 5124 điều chỉnh quyết định thu hồi đất và phê duyệt điều chỉnh kinh phí bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng cho gia đình bà Lê Thị Dân.

Về nội dung này, gia đình bà Dân cũng đã có đơn xin được nhận trước tiền bồi thường và đăng ký đất tái định cư liên quan đến việc thu hồi diện tích 385,3m² đất ở, thuộc thửa đất số 35, tờ bản đồ số 18, hồ sơ địa chính phường Trung Sơn 2018 đã được điều chỉnh tại Quyết định số 5123 và Quyết định số 5124.

Thế nhưng, điều khó hiểu là, sau khi ban hành Quyết định số 5123 và Quyết định số 5124, UBND thành phố Sầm Sơn lại không thực hiện các nội dung trong quyết định do chính mình ban hành, không xem xét nguyện vọng của gia đình bà Dân.

“Việc UBND thành phố Sầm Sơn có ban hành Quyết định số 5123 và Quyết định số 5124 về việc điều chỉnh quyết định thu hồi đất và phê duyệt điều chỉnh kinh phí bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng cho gia đình tôi nhưng đến nay đã gần 9 tháng vẫn không giải quyết chi trả bồi thường, bố trí tái định cư là không thi hành Bản án số 22 của Toà án nhân dân tỉnh Thanh Hoá, xâm phạm nghiêm trọng đến quyền và lợi ích hợp pháp của gia đình tôi”, bà Dân bức xúc.

Trong một diễn biến có liên quan, đại diện Công ty Luật Thắng Hoàng Gia - đơn vị tư vấn, bảo vệ quyền và lợi hợp pháp cho bà Lê Thị Dân cho biết, Bản án số 22/2022/HC-ST ngày 23/6/2022 của TAND tỉnh Thanh Hóa chỉ tuyên hủy một phần của Quyết định số 4038 và một phần của Quyết định số 4041 ngày 19/7/2021, có liên quan đến diện tích 385,3m² thuộc thửa đất số 35, tờ bản đồ số 18, hồ sơ địa chính phường Trung Sơn 2018.

Còn một phần Quyết định số 4038 và một phần Quyết định số 4041 ngày 19/7/2021, có iên quan đến diện tích 648,6m² đất thuộc thửa số 38, tờ bản đồ số 18, hồ sơ địa chính phường Trung Sơn 2018 không bị hủy, đã có hiệu lực pháp luật.

Lẽ ra, UBND thành phố Sầm Sơn chỉ điều chỉnh một phần Quyết định số 4038 và một phần Quyết định số 4041 ngày 19/7/2021, có liên quan đến diện tích 385,3m² thuộc thửa đất số 35, tờ bản đồ số 18, hồ sơ địa chính phường Trung Sơn 2018 để thực hiện.

Thế nhưng, UBND thành phố Sầm Sơn lại gộp việc thu hồi đất, việc phê duyệt phương án bồi thường liên quan đến diện tích 648,6m² đất thuộc thửa số 38, tờ bản đồ số 18, hồ sơ địa chính phường Trung Sơn 2018 (đã được thu hồi theo Quyết định số 4038 và Quyết định số 4041 ngày 19/7/2021 – phần quyết định không bị khiếu nại, không bị khởi kiện, đã có hiệu lực pháp luật) trong cùng Quyết định số 5123 và Quyết định số 5124 để không xem xét nguyện vọng được nhận tiền bồi thường và đăng ký đất tái định cư liên quan đến việc thu hồi diện tích 385,3m² đất ở, thuộc thửa đất số 35, tờ bản đồ số 18, hồ sơ địa chính phường Trung Sơn 2018 là không phù hợp với quyết định của Bản án số 22/2022/HC-ST ngày 23/6/2022 của TAND tỉnh Thanh Hóa.

Cũng theo đại diện Công ty Luật Thắng Hoàng Gia, để bảo vệ quyền lợi hợp pháp cho gia đình bà Dân, đơn vị đã có công văn kiến nghị gửi cấp có thẩm quyền tỉnh chỉ đạo UBND thành phố Sầm Sơn thực hiện các nội dung trong Bản án số 22 của Toà án nhân dân tỉnh Thanh Hoá. Ngày 8/3/2022, UBND tỉnh Thanh Hoá đã có Công văn số 2912 chuyển đề nghị của Công ty Luật Thắng Hoàng Gia đến Chủ tịch UBND thành phố Sầm Sơn, đồng thời, chỉ đạo đơn vị này thực Bản án số 22 của Tòa án nhân dân tỉnh Thanh Hoá theo quy định của pháp luật.

Nhận định về vụ việc nêu trên, một số chuyên gia pháp lý cho biết, để bảo đảm hiệu lực của bản án, quyết định của Tòa án trong tố tụng hành chính Điều 23 Luật Tố tụng Hành chính 2015, quy định:

“1. Bản án, quyết định của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật phải được thi hành và phải được cơ quan, tổ chức, cá nhân tôn trọng. Cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan phải nghiêm chỉnh chấp hành.

2. Trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình, Tòa án, cơ quan, tổ chức được giao nhiệm vụ có liên quan đến việc thi hành bản án, quyết định của Tòa án phải nghiêm chỉnh thi hành và chịu trách nhiệm trước pháp luật về việc thực hiện nhiệm vụ đó”.

Ngoài ra, Điều 314 (Xử lý vi phạm trong thi hành án hành chính) Luật Tố tụng hành chính năm 2015 cũng nêu rõ:

“1. Cơ quan, tổ chức, cá nhân phải thi hành án cố ý không chấp hành bản án, quyết định của Tòa án, quyết định buộc thi hành án của Tòa án thì tùy từng trường hợp mà bị xử lý kỷ luật, xử phạt vi phạm hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của luật.

2. Người lợi dụng chức vụ, quyền hạn cố ý cản trở việc thi hành án thì tùy từng trường hợp mà bị xử lý kỷ luật, xử phạt vi phạm hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của luật; nếu gây thiệt hại thì phải bồi thường theo quy định của pháp luật”.

Như vậy, trường hợp này, nếu UBND thành phố Sầm Sơn không thực hiện hoặc không thực hiện đúng nội dung Bản án số 22 của Toà án nhân dân tỉnh Thanh Hoá, có phải là biểu hiện của hành vi vi phạm pháp luật, xâm phạm nghiêm trọng đến quyền và lợi ích hợp pháp của công dân?./.