Tổng Công ty Thuốc lá VN (Vinataba): Làm sao thu hồi hơn 30.000m2 đất "kim cương"?

Tại Kết luận Thanh tra số 966/TL-TTCP ngày 20/9/2022 của Thanh tra Chính phủ về việc chấp hành pháp luật trong quản lý, sử dụng vốn và tài sản, thoái vốn và tái cơ cấu Tổng Công ty thuốc lá Việt Nam, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái yêu cầu các bộ, ngành, đơn vị có liên quan tiến hành thu hồi cơ sở nhà đất 30.927,7m2 tại 152 Trần Phú, TP. Hồ Chí Minh và xử lý các phát sinh trong quá trình thu hồi cơ sở nhà đất trước ngày 31/12/2023.

Khu đất 152 Trần Phú là “đất vàng” của Tổng Công ty Thuốc lá Việt Nam có 3 mặt tiền đường Trần Phú - Lê Hồng Phong - Trần Nhân Tông, phường 2, quận 5.

Trong quá trình hoạt động, Tổng Công ty Thuốc lá Việt Nam đã có nhiều tồn tại, hạn chế, thiếu sót, sai phạm. Nổi bật là việc thực hiện Dự án di dời và chuyển mục đích sử dụng đất tại 235 Nguyễn Trãi (Quận Thanh Xuân, TP. Hà Nội). Theo đó, Dự án kéo dài ảnh hưởng đến tiến độ di dời nhà máy Thuốc lá Thăng Long, đến hiệu quả sử dụng vốn của Tổng Công ty. Kể từ khi Thủ tướng Chính phủ cho phép thực hiện Dự án đến thời điểm hiện tại đã hơn 10 năm, nhiều cơ chế chính sách, pháp luật về đất đai, đầu tư, quản lý tài sản Nhà nước tại doanh nghiệp đã có sự thay đổi nhưng đến nay Dự án vẫn chưa được triển khai.

Bên cạnh đó, Tổng Công ty Thuốc lá Việt Nam cũng đã có sai phạm trong việc thực hiện góp vốn Khu phức hợp tiêu chuẩn cao cấp, gồm khu trung tâm thương mại dịch vụ, khu cao ốc văn phòng, khu căn hộ cùng hệ thống hạ tầng kỹ thuật đồng bộ và hoàn chỉnh tại 152 Trần Phú (Quận 5, TP. Hồ Chí Minh). Cụ thể: “Không thực hiện đánh giá lại tài sản là không đúng quy định về quản lý tài sản doanh nghiệp Nhà nước; làm trái chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, vi phạm pháp luật về chuyển nhượng tài sản doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ khi chuyển nhượng 30.927,7 m2 tại 152 Trần Phú không xin phép Thủ tướng Chính phủ; không thực hiện đấu giá quyền sử dụng đất, có nguy cơ thất thoát tiền của Nhà nước, của doanh nghiệp”.

Dự án 152 Trần Phú là “đất vàng” nằm trong khu vực sầm uất bậc nhất TP HCM. Khu đất có vị trí có 3 mặt tiền đường: Trần Phú – Lê Hồng Phong – Trần Nhân Tông, Phường 2, Quận 5.

Trước đây, khu đất là Nhà máy thuốc lá Sài Gòn. Năm 2008, với việc di dời nhà máy ra huyện Bình Chánh, Tổng Công ty Thuốc lá Việt Nam và Công ty Thuốc lá Sài Gòn quyết định góp vốn thực hiện dự án thương mại trên cùng các đối tác.

Theo Tổng Công ty Thuốc lá Việt Nam, hợp đồng liên doanh quy định giá trị khu đất hơn 30.000m2 là hơn 1.300 tỷ đồng. Tuy nhiên, ghi nhận của các nhà đầu tư dự án tới nay vẫn chỉ là bãi đất trống. Không những vậy, dự án còn được rao bán với mức giá rất cao, khoảng 4.520 tỷ đồng vào năm 2018 cho cả lô đất, tương đương 146 triệu đồng/m2.

Đối với việc quản lý đất đai, Thanh tra Chính phủ kết luận, một số thành viên của Tổng Công ty Thuốc lá Việt Nam chưa hoàn thiện các thủ tục đối với diện tích đất được Nhà nước cho thuê (như Viện Kinh tế kỹ thuật Thuốc lá, Công ty Thuốc lá Sài Gòn). Một số dự án khác cũng chậm tiến độ, phải phê duyệt nhiều lần làm ảnh hưởng đến quá trình sản xuất kinh doanh (Dự án đầu tư chiều sâu phân xưởng sợi, Dự án đầu tư thiết bị kho nguyên liệu và kho thành phần của Công ty Thuốc lá Sài Gòn, Dự án xây trụ sở Vinataba tại 30 Nguyễn Du, Hà Nội).

Để xảy ra những vi phạm nêu trên, Thanh tra Chính phủ xác định trách nhiệm thuộc về Hội đồng thành viên, Chủ tịch Hội đồng thành viên, Tổng Giám đốc, Ban Lãnh đạo Tổng Công ty Thuốc lá Việt Nam; Hội đồng thành viên, Chủ tịch Hội đồng thành viên, Tổng Giám đốc, Ban Lãnh đạo Công ty TNHH MTV Thuốc lá Sài Gòn, Công ty TNHH MTV Thuốc lá Thăng Long, Công ty TNHH HTV Thuốc lá Hải.