 |
Hình minh họa về một tiểu hành tinh đang bay gần Trái đất (Ảnh Getty Images) |
Khoảng 66 triệu năm trước, Trái đất đã bị một tiểu hành tinh có kích thước bằng thành phố tấn công. Vụ va chạm giải phóng năng lượng tương đương với vụ nổ 72 nghìn tỷ tấn (65 tấn) thuốc nổ TNT, tạo thành một vết sẹo rộng 100 dặm (180 km) ở khu vực ngày nay là Bán đảo Yucatán của Mexico.
Tác động “khét tiếng” của tiểu hành tinh này, được đặt tên là vật va chạm Chicxulub, gây ra cái chết của loài khủng long Nonavian cùng với khoảng 3/4 loài trên Trái đất trong một sự kiện được gọi là sự tuyệt chủng kỷ Phấn trắng - Cổ sinh.
Trong nỗ lực ngăn chặn những vụ va chạm thảm khốc tương tự, Trung tâm Nghiên cứu Vật thể Gần Trái đất (CNEOS) của NASA vận hành hệ thống giám sát tác động Sentry, hệ thống này liên tục thực hiện các phân tích dài hạn về quỹ đạo có thể có trong tương lai của các tiểu hành tinh có khả năng gây nguy hiểm. Dưới đây là 5 tiểu hành tinh gây nguy hiểm lớn nhất cho Trái đất.
1. Bennu
 |
Tiểu hành tinh Bennu, được nhìn thấy vào ngày 6/1/2019 bởi tàu vũ trụ OSIRIS-REx của NASA.(Nguồn hình ảnh: NASA/Goddard/Đại học Arizona) |
Kích thước: 0,30 dặm (0,49 km)
Khối lượng: 74 triệu tấn (67 triệu tấn)
Được phát hiện vào tháng 9/1999 và được chính thức chỉ định là "101955 Bennu (1999 RQ36)", tiểu hành tinh gần Trái đất Bennu hiện có nguy cơ tác động lớn nhất đến hành tinh của chúng ta - nhưng may mắn thay, không phải trong một thời gian nữa. Các nhà khoa học của NASA tính toán rằng, khi Bennu tiếp cận gần Trái đất vào ngày 24/9/2182, có 0,037% - hoặc 1 trên 2.700 - khả năng tiểu hành tinh sẽ tấn công hành tinh của chúng ta.
Để chuẩn bị cho điều này, các nhà khoa học đang tìm hiểu nhiều nhất có thể về tiểu hành tinh giàu carbon này. Tiểu hành tinh Bennu được cho là đã tách ra khỏi một tiểu hành tinh lớn hơn từ 2 tỷ đến 700 triệu năm trước. Vào ngày 24/9/2023, tàu vũ trụ OSIRIS-REx của NASA đã đưa một mẫu Bennu về Trái đất và tảng đá vũ trụ đã được các nhóm nghiên cứu trên toàn cầu phân tích. Các kết quả ban đầu cho thấy Bennu chứa các khối xây dựng của sự sống , bao gồm axit amin glycine đơn giản, cũng như nhiều khoáng chất chứa nước. Điều này cho thấy, cơ thể mẹ của Bennu đã chứng kiến nhiều giai đoạn liên quan đến nước trước khi bị gãy xương, Live Science đưa tin trước đây.
Nếu Bennu va chạm với Trái đất, nó sẽ giải phóng năng lượng tương đương vụ nổ 1,4 tỷ tấn thuốc nổ TNT, gây ra sự tàn phá trong khu vực nhưng không có khả năng gây ra sự tàn phá toàn cầu. Nếu nó tác động đến một khu vực đông dân cư, Bennu có thể khiến hàng triệu người thiệt mạng.
2. 29075 (1950 DA)
 |
Đường quỹ đạo của tiểu hành tinh 29075 (1950 DA), cho thấy nơi nó giao nhau với quỹ đạo Trái đất.(Ảnh: NASA / JPL) |
Kích thước: 0,81 dặm (1,3 km)
Khối lượng: 78 triệu tấn (71 tấn)
Vật thể nguy hiểm thứ hai là tiểu hành tinh 29075 (1950 DA), bị mất tích sau lần phát hiện đầu tiên vào tháng 2/1950 và được phát hiện lại 50 năm sau đó. 1950 DA được cho là một tiểu hành tinh chứa nhiều đống đổ nát có hàm lượng sắt-niken cao. Hiện tại, 1950 DA có 0,0029% - hay 1 trên 34.500 - cơ hội tác động đến Trái đất vào ngày 16/3/2880.
Nếu 1950 DA va vào Trái đất, nó giải phóng năng lượng tương đương 75 tỷ tấn TNT - đủ để gây ra thảm họa toàn cầu có khả năng quét sạch loài người.
3. 2023 TL4
 |
Đường quỹ đạo của tiểu hành tinh 2023 TL4, cho thấy nơi nó giao nhau với quỹ đạo Trái đất.(ảnh: NASA / JPL) |
Kích thước: 0,20 dặm (0,33 km)
Khối lượng: 47 triệu tấn (43 triệu tấn)
2023 TL4 được phát hiện vào năm 2023, là một vật thể không gian mới được phát hiện có thể ngay lập tức trở thành một trong những tiểu hành tinh có khả năng gây nguy hiểm cao nhất. Từ các quan sát được thu thập từ ngày 8/10 đến ngày 19/10/2023, các nhà thiên văn học tính toán rằng 2023 TL4 có 0,00055% - hoặc 1 trên 181.000 - cơ hội tấn công Trái đất vào ngày 10/10/2119. Nếu một tác động như vậy xảy ra, 2023 TL4 sẽ giải phóng năng lượng tương đương với vụ nổ của 7,5 tỷ tấn thuốc nổ TNT.
4. FT3 2007
 |
Đường quỹ đạo của tiểu hành tinh 2007 FT3, cho thấy nơi nó giao nhau với quỹ đạo Trái đất.(Ảnh: NASA / JPL) |
Kích thước: 0,21 dặm (0,34 km)
Khối lượng: 54 triệu tấn (49 triệu tấn)
2007 FT3 được định nghĩa là một "tiểu hành tinh bị mất tích" vì các nhà thiên văn học đã không nhìn thấy nó kể từ năm 2007. Quỹ đạo của vật thể này hiện không bị hạn chế nhiều, nhưng NASA dự đoán rằng tiểu hành tinh này có 0,0000096% - hay 1 trên 10 triệu - khả năng va chạm với chúng ta. hành tinh vào ngày 3/3/2030. Tiểu hành tinh này có xác suất thấp hơn một chút là 0,0000087% - hoặc 1 trên 11,5 triệu - cơ hội tấn công Trái đất vào ngày 5/10/2024.
Nếu tác động như vậy xảy ra vào năm 2024 hoặc 2030, FT3 sẽ giải phóng năng lượng tương đương với vụ nổ 2,6 tỷ tấn TNT - đủ để gây ra thiệt hại lớn cho khu vực nhưng không gây ra thảm họa toàn cầu.
5. 1979 XB
 |
Đường quỹ đạo của tiểu hành tinh 1979 XB, cho thấy nơi nó giao nhau với quỹ đạo Trái đất. (ảnh: NASA / JPL) |
Kích thước: 0,41 dặm (0,66 km)
Khối lượng: 390 triệu tấn (354 tấn)
Một tiểu hành tinh bị mất khác là 1979 XB đã không được nhìn thấy trong khoảng 40 năm và do đó cũng chưa rõ quỹ đạo của nó. Theo những gì các nhà khoa học của CNEOS hiểu, tiểu hành tinh này, được quan sát lần đầu tiên vào ngày 11/12/1979, có 0,000055% - hay 1 trên 1,8 triệu - cơ hội tấn công Trái đất vào ngày 14/12/2113. Một vụ va chạm như vậy sẽ giải phóng cơ hội tương tự năng lượng như vụ nổ của 30 tỷ tấn thuốc nổ TNT.
(Dis) Người đáng trân trọng: 99942 Apophis
 |
Đài quan sát vũ trụ ESA Herschel đã chụp được tiểu hành tinh Apophis trong tầm nhìn của nó trong quá trình tiếp cận Trái đất vào ngày 5 và 6/1/2013. (Tín dụng hình ảnh: NASA / JPL) |
Kích thước: 0,21 dặm (0,34 km)
Khối lượng: 27 triệu tấn (24 tấn)
Thật khó để nói về các tiểu hành tinh đầy rủi ro mà không đề cập đến 99942 Apophis. Tiểu hành tinh này – với cái tên tận thế phù hợp ám chỉ Apep the Uncreator, kẻ thù của thần mặt trời Ai Cập cổ đại Ra – đã “ngồi trên bàn” tiểu hành tinh đầy rủi ro trong gần 2 thập kỷ.
Được phát hiện vào tháng 6/2004, Apophis nhanh chóng được xác định là một trong những tiểu hành tinh nguy hiểm nhất có thể tác động đến Trái đất. Nhưng điều đó đã thay đổi vào năm 2021, khi một chiến dịch quan sát bằng radar hạn chế tốt hơn quỹ đạo của tiểu hành tinh. Điều này khiến các nhà thiên văn học kết luận rằng Apophis rộng 1.100 foot (340 m) không gây nguy hiểm cho Trái đất trong ít nhất 100 năm. Bây giờ nó nằm trong phần "các đối tượng đã bị xóa" của bảng Rủi ro Sentry.
Điều đó có nghĩa là những người quan sát bầu trời sẽ có thể quan sát Apophis trong quá trình tiếp cận gần của nó vào năm 2029 khi nó đi qua trong phạm vi 20.000 dặm (32.000 km) — gần hơn một số vệ tinh — bằng ống nhòm và kính viễn vọng mà không sợ rằng sự quay trở lại của nó vào năm 2036 và 2068 sẽ đe dọa hành tinh này .
Vậy rủi ro là gì?
Ý tưởng về một cuộc tấn công của tiểu hành tinh thật đáng sợ, nhưng tất cả các tảng đá không gian trong danh sách này đều được liệt kê là "không" hoặc "màu trắng" trên thang Torino Impact Hazard . Được Liên minh Thiên văn Quốc tế thông qua vào năm 1999, thang đo Torino cung cấp cho các tiểu hành tinh một con số từ 0 đến 10, cho thấy cả nguy cơ va chạm và hậu quả của một cuộc tấn công như vậy.
Cấp 0, vùng màu trắng, biểu thị rủi ro tác động bằng 0 hoặc ít nhất là rủi ro thấp đến mức có thể bằng 0. Mức này không chỉ áp dụng cho các tiểu hành tinh sẽ bay chệch Trái đất mà còn áp dụng cho các vật thể nhỏ từ không gian sẽ bốc cháy trong bầu khí quyển và do đó không gây ra mối đe dọa nào.
Mặt khác, các cấp độ 8 đến 10 nằm trong vùng màu đỏ, đại diện cho các tiểu hành tinh chắc chắn sẽ va chạm với Trái đất, với các hiệu ứng từ hủy diệt cục bộ (Cấp 8) và tàn phá khu vực chưa từng có (Cấp 9) đến thảm họa khí hậu toàn cầu (Cấp 10). ) có thể đe dọa tương lai của nền văn minh mà chúng ta biết
Hiện tại, không có đối tượng nào trong bảng Rủi ro Sentry ở cấp độ 0. Bennu và 1950 DA không có xếp hạng Torino vì tác động được dự đoán của chúng là hơn 100 năm sau trong tương lai. Như NASA tuyên bố, "Hiện tại không có mối đe dọa tác động đáng kể nào được biết đến trong một trăm năm tới hoặc hơn".
Tất nhiên, vẫn có thể có những vật thể nguy hiểm tiềm tàng ở ngoài kia đang chờ được tìm thấy - thực sự, hàng nghìn “kẻ giết thành phố” tiềm năng và thậm chí một số “kẻ giết hành tinh” có thể đang ẩn náu dưới ánh nắng chói chang - đó là lý do tại sao CNEOS luôn cảnh giác. trong việc tìm kiếm các tiểu hành tinh gần Trái đất.
(Thông tin được cập nhật vào ngày 18/6/2024, bao gồm thông tin mới về tiểu hành tinh Bennu được tiết lộ trong sứ mệnh OSIRIS-REx).
